NoB3

48    NAUKA O BOGU j

istotę tej tajemniczej trzeciej Osoby między Ojcem i Synem i działaniem Obu dla zbawienia świata.

2.6    Bóg Jezusa Chrystusa

w Starym Testamencie

2.6.1    Znaczenie starotestamentowego objawienia Boga

Bóg Jezusa Chrystusa to Bóg Abrahama, Izaaka i Jakuba. Jezus jest głęboko zakorzeniony w religii, historii i języku Izraela, tak że Jego rozumienie Boga może być w pełni zrozumiane jedynie w oparciu o Stary Testament. Jego ludzka świadomość Boga naznaczona jest wiarą, która wrykształciła się w długich i bolesnych dziejach Jego ludu. Wiedząc, że sam jest Bogiem, pojmuje siebie jako moment w historii samoobjawie-nia się Jahwe Izraelowi. Widzi własne posłanie w obrębie wspólnoty wiary swego ludu. Bogiem tego ludu jest Bóg, którego On głosi. Specyfika przesłania Jezusa polega na tym, że podkreśla On szczególnie miłość i „ojcostwo" Boga, których przejawy są widoczne już w Starym Testamencie. W ten sposób Jezus staje się poprzez swoją naukę o Bogu prawdziwym przedstawicielem Izraela.

2.6.2    Czy Stary Testament zna trynitarnego Boga?

Istotną cezurą oddzielającą nowotestamentowy obraz Boga od Jego obrazu w Starym Testamencie jest określenie Jahwe jako Ojca Jezusa Chrystusa w sensie trynitamie rozumianej Osoby. Nasuwa to pytanie, czy coś podobnego można znaleźć już w Starym Testamencie.

D llllll IJNO-HISTORIOZBAWCZE PODSTAWY WIARY W BOGA    49

W późniejszej refleksji teologicznej twierdząca odpowiedź nie ftpifiwtała większych trudności. Chcąc uniknąć tryteizmu głoszącego ii i i Ii bogów, trzeba było objaśniać działanie Boga w świecie jako > ipiilne dzieło wszystkich trzech Osób. Kiedy więc Stary Testament

.....wił o działaniu Boga, przypisywano to trzem Osobom, jakkolwiek

|iioiwMzej, Ojcu, przyznawano szczególną potęgę. Znamienny jest |ni.i| list Ireneusza: Bóg nie potrzebuje pomocy, „aby czynić to, co Ih minnowił, tak jakby nie miał rąk. Zawsze bowiem jest u Niego Słowo i Mądrość, Syn i Duch, przez których i w których stworzył wszystko i wolnej woli i postanowienia"¹⁷.

Wczesna tradycja nie widziała problemów w trynitamej Interpretacji starotestamentowych tekstów z tej perspektywy, d/isiaj jednak metoda historyczno-krytyczna zdecydowanie na in nie pozwala. Ówcześni autorzy nie znali Trójcy, stąd nie Biloli zapewne zamiaru wypowiadać się w sensie dosłownym w duchu dzisiejszej teologii trynitamej.

Zupełnie innym pytaniem jest natomiast, czy objawienie linga nie jest już w Starym Testamencie naznaczone Jego najbardziej wewnętrzną cechą. Kiedy Bóg jawi się jako po-i zątek i cel wszystkiego, co się dzieje, Jego ojcostwo jest wyraźne; kiedy Jego moc działania jest „duchowa", ukazuje Mię jako Pneuma; kiedy Jego stwarzanie ma charakter słowa, ukazuje się Logosem. Z pewnością nie można z tego zrekonstruować „starotestamentowej nauki o Trójcy Świętej". Ale w objawieniu Chrystusa można rozpoznać strukturalne momenty samoobjawienia się Boga, które pozwalają wnioskować o istnieniu trynitarnego wzorca.

¹⁷ L. Oeing-Hanhoff i in., Geist: HWP 3 (1974), 154-204. Haer. IV, 20, 1; l7.t D 2/1, nr 86, 5. 91. Por. Przegląd na s. 251-252.