metodyka0009

70 Jerzy Dutaika-jtis

Może wystąpić również taka sytuacja, że warstwa kulturowa wnika między materiał, z którego wykonany jest fundament. Można wyciągnąć z tego faktu pochopny wniosek, iż utworzyła się ona po jego pow-jk staniu. Nie należy jednak zapominać o zjawisku osiadania__gruntu_uzwla-szcza przy małej jego spoistości, co powoduje samoistne wypełnianie wszelkich szczelin powstałych w trakcie budowy, fundamentu. Dlatego też. warstwy starsze od badanego muru mogą również wnikać w jego "strukturę.

• Analizowane .wyżej przypadki uzupełnić można obserwacją spoiwa wiążącego fundament i występującego 'także w niektórych miejscach na jego powierzchni. Jeżeli są z nim trwale powiązane grudki ziemi, należące. do warstwy, dochodzącej, do fundamentu, oznacza to, że warstwa ta musiała istnieć w trakcie jego wznoszenia. W zależności od zastosowanej, techniki wykonania ..fundamentu jest ona od niego starsza, bądź jemu współczesna..    ■"

" -Zespół nawarstwień, odsłanianych’w trakcie prać archeologicznych prowadzonych na obiektach architektury; zawiera w sdbie 'bank informacji. dotyczących jego 'przeszłości, ^: Od ^: wiedzy • oraz doświadczenia archeologa' zależy.-ćźy zostaną one wszystkie w właściwy sposób odczytane. ^:: y^r    ■ «    • ■ '

Autor niniejszego''artykułu starał się wskazać"ria różne“możliwości ustalania relacji istniejących pomiędzy warstwami kulturowymi a tkwiącymi *w nich elementami architektury. - Jak przedstawiono to wyżej, świadczyć może o nich w sposób' pośredni sama treść warstwy kulturowej, charakter jej zalegania przy fundamencie, a niejednokrotnie jedynylm źródłem- informacji na ten temat jest wnikliwa obserwacja miejsca zetknięcia się warstw z badanytm reliktem architektury.

Aby móc przystąpić do ustalania omawianych zależności konieczny jest do spełnienia' warunek nadrzędny, jakim jest właściwa lokalizacja wykopów archeologicznych w stosunku do badanej architektury. Dla uzyskania możliwie' wszystkich przesłanek, pozwalających na osadzenie architektury w stratygrafii- -wąrst\y kulturowych, konieczne jest takie usytuowanie wykopu 'badawczego, by poprzecznie przecinał fundament na stosunkowo długim odcinku po obu jego stronach. Ze względu jednak na częste zniszczenie wiarstw kulturowych, spowodowane-późniejszą ingerencją człowieka, uchwycenie „najbogatszych” profili ziemnych wymaga częslo zastosowania indywidualnej metody eksploracji.

Autor ma nadzieję, że uwagi zebrane w niniejszej pracy 'będzie można uzupełniać dzięki doskonaleniu metod 'badawczych i zdobywaniu nowych doświadczeń w badaniach nad obiektami architektury.

BIBLIOGRAFIA

Holubowicz W.    ...    '' ...    ...    ''    '

1948 — Studia nad metodami . badań warstw kulturowych u) prehistorii polskiej, Toruń.

1959    — O metodzie wykopaliskowej, Archeologia SIąskia, i. 2, 3. 3—21. , Kuczyński J.

1971 — Uwagi nad problematyką badań archeologicznych przy zabytkowych obiektach architektonicznych, Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego, t. 7, s. 73—93.

Kurnatowscy Z. i S.

1980 —- Badania archeologiczne w Lubiniu w latach 1978—1979, [w:] Pamiętnik Towarzystwa Miłośników Ziemi Kościańskiej 1975—1978, s. 3—8. Maetzke G., Rysiewska T., Tabaczyński S., Urbańczyk P.

1978 — Problemy analizy opisowej w badaniach wielowarstwowych obiektów archeologicznych, Archeologia Polski, t. 23, z. 1. s. 7—46. .

Massalski R.

1982 — Problemy metodologiczne badań architektoniczno-archeologicznych, Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej, .nr 347, s. 121—158,

Nadolski A., Abramowicz A., Poklewski T. Kąsinowslci A.

1960    —• Łęczyckie opactwo Panny Marii w świetle badań z lat 1954—1956,

Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna-, nr 4.

DATING OF BRICKED ARCHITECTURAL OBJECTS IN ARCHAEOLOGICAL RESEARCH

S u m m a r y

Historie objects of architecture are morę and morę often the subject of ar-ehaeologists’ interest. Archaeological sources and stratigraphic method employed in the research o£ten enable determination of the time an object was erected and chronology of subseąuent phases in its reconstruction. The present article intends to show the relations that may exist between architecture relics uncovered during archaeological works and strattgra-phy cultural layers.

These chronological relations may be examined in three aspects: through a con-tent analysis of culture layers in the vicinity of an architecture relic; through obseroation of layer deposition character, and their contact with architecture. Culture layers content analysis is aimed at idantification of the so called „con-structi-on layers" neighbouring to and examined foundation in diversificd arrange-rnent, depending on construction techniąue an the „damage layers". Recognilion of these stratigraphic elements can bo the basis for chronological dattng of all transformallons i-mportant for the exa.mlned object.

Not less importach in sohńng this problem is observaUon of layer deposi-tion in the vieinily of the foundation, that is finding out which of the layers wqre cul through by a foundation trench, which accumulatcd after the trench had boen dug, which of thom oceur on both siries of the trench or only on one side — a facl that defines the moment wben the examincd relic appeared.