Obraz5 (123)

Obraz5 (123)



2 S. Nazwy alkanów o rozgałęzionych łańcuchach

Z powodu dużej liczby izomerycznych alkanów zaistniała konieczność opracowania sposobu tworzenia nazw, umożliwiającego przypisanie dowolnemu alkanowi jednoznacznej nazwy bez względu na stopień rozgałęzienia łańcucha. Podstawy uniwersalnego systemu nazewnictwa zostały uzgodnione już w roku 1892 na kongresie w Genewie i dlatego spotyka się czasem określenie „nomenklatura genewska”. Trzeba się zapoznać z najbardziej podstawowymi regułami tworzenia nazw alkanów, bo na nich oparte są systematyczne nazwy wielu innych związków.

Reguły nomenklatury alkanów zajmują siedem stron w dziele pt. Nomenklatura związków organicznych, wydanym przez Polskie Towarzystwo Chemiczne w roku 1992. Na szczęście do naszych potrzeb wystarczy tylko pięć reguł i kilka przykładów.

1.    W rozpatrywanej cząsteczce odnajdujemy najdłuższy, prosty łańcuch węglowy i nazwę alkanu odpowiadającego temu łańcuchowi przyjmujemy jako podstawę tworzonej nazwy alkanu rozgałęzionego.

2.    Atomy węgla w najdłuższym łańcuchu numerujemy zaczynając od jednego ze skrajnych atomów. Numery określają położenie podstawników (podstawnikami nazywamy dowolne grupy atomów zastępujące atomy wodoru przy atomach węgla). Kierunek numeracji powinien być taki, żeby liczby wskazujące położenie podstawników były możliwie najmniejsze.

3.    Jeżeli są dwie lub więcej identycznych grup alkilowych to ich liczbę określa się przedrostkami di-, tri, tetra- itd., poprzedzającymi nazwę grupy.

4.    Przed nazwami podstawników umieszczamy numery określające ich położenie.

5.    Nazwy grup alkilowych, występujących jako podstawniki przy atomach węgla z najdłuższego łańcucha, powinny być wymieniane w porządku alfabetycznym a me w porządku wynikającym z numeracji.

Nazwy utworzone według tych reguł składają się zatem z liczb, nazw grup alkilowych i z nazwy macierzystego alkanu. Kilka przykładów wystarczy do pokazania, jak łatwo jest tworzyć nazwy alkaliów i że nazwy te dokładnie precyzują budowę.

2,3-dimetylobutan


ch3- ch - ch - ch3 ch3 ch3


ch3

CH3- C - CH2- CH3

Ćh3


CH3CHj I I

CH,-C - C-CHj ’3 T i *

ch3ch3


2,2-dimetylobutan 2,2,3,3-tetrametylobutan

CH3 - CH - CH? - CH - CH2 - CH2 - CH3 CH3 ch2ch3

4-etylo-2-metyloheptan

Nie trzeba poświęcać zbyt dużo czasu na układanie nazw bardziej skomplikowanych alkanów, bo są w chemii organicznej sprawy znacznie ważniejsze.

Ćwiczenie 2.3. Jakie błędy tkwią w nazwach

a.    2,2-dimetylo-3-metylobutan

b.    5-metyloheksan

c.    6-metylo - 3-etyIoheptan

d.    5-metyloheksan

Ćwiczenie 2.4. Niektóre jednokomórkowe rośliny wytwarzają rozgałęziony alkan o następującej budowie:

CH3CH(CH2)3 CH(CH2)3CH(CH2)3CHCH2CH3

ch3 ch3 Ćh3 ch3

Jak się nazywa ten alkan? Wskazówka: w tab. 2.1. jest nazwa alkanu o 16 atomach węgla.

2.6. Cykloalkany

Wspomniane już w rozdz. 1.2 cykloalkany nie są w tej książce systematycznie omawiane, ale sporadycznie będziemy się spotykali z ich pochodnymi, czyli ze związkami zawierającymi pierścienie zbudowane z aro-


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
47357 Obraz5 (123) 2 S. Nazwy alkanów o rozgałęzionych łańcuchach Z powodu dużej liczby izomeryczny
Obraz5 (123) 2 S. Nazwy alkanów o rozgałęzionych łańcuchach Z powodu dużej liczby izomerycznych alk
47357 Obraz5 (123) 2 S. Nazwy alkanów o rozgałęzionych łańcuchach Z powodu dużej liczby izomeryczny
Obraz5 (149) 26 2.5. Nazwy alkanów o rozgałęzionych łańcuchach Z powodu dużej liczby izomerycznych
s480 480 Foznui Linux Z powodu dużej liczby różnych typów systemów plików dostępnych w Linuksie, cal
Cały cykl zaczyna się od zadania odpowiedniego zapytania do przeglądarki. Pytania, z powodu dużej li
Obraz (2456) I. Wyszukuje się najdłuższy łańcuch z wiązaniem podwójnym. Podstawą nazwy jest alkan o
Obraz (236) W przytoczonym układzie nie ma powodu odmawiać przypisania cząstce bron Boże dość jasne
Obraz6 (123) yydT^") "a1V

Obraz 16 pojawienie się czaszy lodowej powoduje przemieszczanie się magmy z okolic okołobiegunowej w
Obraz3 (123) Zadanie 90. (2 pkt) Przekątna sześcianu ma długość 9. Oblicz pole powierzchni całkowit
Obraz8 (123) inwestor dowiedział się o takiej zmianie lub przy zachowaniu należytej staranności móg

więcej podobnych podstron