metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym strona� 93

od realistycznego liczenia sic z taktami. Tabela 5 pokazuje warunki, symptomy i konsekwencje myślenia gilipowego.

Czynniki, które inogsi okazać się dodatnie albo ujeniitc

Z powyższej analizy wynika, że w zależności od tego, jak prowadzący poradzi sobie z sytuacja, pewne czynniki mogą okazać się korzystne lub niekorzystne.

1.    brak zgodności. Starcie sic kilku konce|)cji w grupie może sprzyjać twórczości i innowacji lub prowadzić do niezadowolenia lub wzajemnej niechęci. Doświadczeni prowadzący grup wykorzystują niezgodność poglądów do generowania twórczych rozwiązań ("Oba pomysły wydają się dobre: jak moglibyśmy znaleźć rozwiązanie, które wykorzystałby jeden i drogi?”). Gdy brak zgodności zaczyna grozić spowodowaniem szkód, wprawny przywódca kończy spór.

2.    Sprzeczność interesów. Członkowie grupy często nie zgadzają się z ioz-wiązanicm problemu, gdyż. patrzą na niego z różnych punktów widzenia i mają na myśli odmienne cele. Prowadzący musi tak zorganizować dyskusję, aby członkowie grupy zgodzili się co do istoty problemu i pożądanych celów, zanim rozpoczną wysuwanie własnych propozycji rozwiązań.

3.    Podejmowanie ryzyka. Powszechnie przyjmuje się. że grupy są hardziej konserwatywne i ostrożne niż poszczególne osoby. Wiele jednak świadczy o tym. żc w niektórych sytuacjach grupy podejmują ryzykownićjszc decyzje niż indywidualne osoby. W takich sytuacjach rozwiązania grupowe charakteryzują się ..przesunięciem w stronę ryzyka" w porównaniu z rozwiązaniami proponowanymi prze?, poszczególnych członków grupy. Wzorzec działania grupy zależy od początkowych skłonności członków grupy. Jeśli wykazywali oni tendencje do ryzyka -grupa wzmacnia ją. jeśli mieli tendencję do ostrożnych decyzji - grupa również ją wzmacnia.

4.    Wymagania czasu. Decyzje grupowe zajmują więcej czasu i są kosztowniejsze niż decyzje indywidualne. Jednakże w wielu przypadkach decyzje takie są także skuteczniejsze od indywidualnych. Tak więc czas może być zaletą w grupowym podejmowaniu decyzji, gdyż prowadzi do lepszych decyzji i ułatwia wdrażanie jKłinyslów. ale może też być wadą. ponieważ podwyższa koszty podejmowania decyzji.

Tab. 5. Charakterystyka myślenia grupowego (Janis, 1982)

Myślenie grupowe

Warunki sprzyjające wystąpieniu myślenia grupowego

•    Duża spójność grupy: grupa zapewnia prestiż i jesl atrakcyjna - dlatego ludzie chcą do niej należeć.

•    Izolacja grupy: grupa jest wyizolowana, chroniona przed allernatywnymi poglądami.

•    Autorytarny przywódca: przywódca kontroluje dyskusje w grupie oraz wyraźnie przedstawia swe życzenia.

•    Silny stres: członkowie grupy odczuwają zagrożenie dla grupy.

•    Słabo wypracowane metody podejmowania decyzji: brak standardowych metod rozpatrywania alternatywnych poglądów.

Symptomy myślenia grupowego

•    Złudzenie odporności na atak: grupa odczuwa swą nieomylność i silę.

•    Przekonanie o moralnych racjach grupy: np. „Bóg jest z nami".

•    Stereotypowe postrzeganie przeciwników (w sposób uproszczony i schematyczny).

•    Autocenzura: ludzie dobrowolnie odrzucają przeciwstawne poglądy, aby nie ..torpedować samych siebie'.

•    Ukierunkowany nacisk na dysydentów, aby podporządkowali się większości: jeżeli ludzie wyrażają inne opinie, wywierany jest na nich nacisk w celu upodobnienia ich do większości.

•    Złudzenie jednomyślności: złudzenie, że wszyscy są zgodni, wynikające z pomijania oponentów.

•    Strażnicy jednomyślności: członkowie grupy chronią przywódcę przed odmiennymi poglądami.

v

Podejmowanie błędnych decyzji

•    Niepełna analiza alternatywnych poglądów.

•    Lekceważenie określania poziomu ryzyka dla preferowanych rozwiązań.

•    Opieranie się na niepełnej informacji.

•    Brak planu działania na wypadek niepowodzenia.