Obraz9 (21)

XXII ŻYCIE JANA LECHONIA

; Przewrót majowy w 1926 roku skamandryci przyjmują z gorącą aprobatą. Wśród nich i Lechoń, który półtora roku wcześniej osobiście poznał Piłsudskiego, przeprowadzając-z nim wywiad dla «Wiadomości Literackich*²⁶.} 'teraz - ^czerwcu 1926_- zorganizował redakcję i objął funkcję redaktora naczel² nego satyrycznego tygodnika «Cyru]ik _Warszawsk|». Pismo powstało z inicjatywy Adama Koca, wówczas~szefar propagandy w Ministerstwie Spraw Wojskowych i było subwencjonowane przez koła rządowe. Do głównych współpracowników należeli pisarze «Skamandra». Oni też nadawali ton tygodnikowi.' «Cy-rulik>> - najlepsze wówczas czasopismo tego typu - uprawiał satyrę prorządową, apoteozując postać Marszałka, żartując z jego bliskich współpracowników, atakując natomiast złośliwie przeciwników politycznych. Był to ten sam kierunek ideowy -a często i podobny typ satyfy - co w szopkach. (Po odejściu Lechonia z redakcji w końcu roku 1928 profil pisma począł ulegać dość istotnym zmianom.)

Poza «Skamandrem», «Wiadomościami Literackimi» i «Cyru-likiem» (a więc, upraszczając nieco: literacką i satyryczną prasą skamandrycką), Lechoń drukował w latach dwudziestych niewiele. Nawiązał krótkotrwałą współpracę z piłsudczykowskim kurierem Porannym» (1922, 1927-1928), z sanacyjnym dziennikiem «Głos Prawdy» (1926-1929), z magazynem ilustrowanym «Pani» (1923-1926). W pismach tych zamieszczał głównie recenzje teatralne i artykuły literacko-publicystyczne. Sporadycznie nazwisko jego pojawiało się i na innych łamach. Aktywnie uczestniczył za to w środowiskowym i organizacyjnym życiu literackim owych lat. Brał udział w uroczystym pogrzebie Żeromskiego (1925) i w przeniesieniu jego trumny do oddzielnego grobowca (1927). Od roku 1927 był sekretarzem Polskiego Klubu Literackiego (PEN-Clubu) i w tej funkcji współorganizował głośne

²⁶ U marszałka Piłsudskiego w Sulejówku, «Wiadomości Literackie 1924, nr 40/42 (19 X).

wizyty pisarzy zagranicznych.w Warszawie - m.in. Konstantego Balmonta i Tomasza Manna! Jako członek komitetu sprowadzenia do Polski zwłok Juliusza'Słowackiego był obecny przy ekshumacji jego prochów na paryskim cmentarzu Montmartre w dniu 14 czerwca 1927 roku i towarzyszył trumnie, jako honorowa eskorta, w ciągu całej jej podróży do Warszawy; brał też udział w pogrzebie Słowackiego na Wawelu. Występował kilkakrotnie jako mówca na uroczystościach literackich, W czerwcu roku 1928 i 1929 uczestniczył w spotkaniach poetów w Pławo-wicach, podkrakowskim majątku Ludwika Hieronima Morstina.

(W początku roku 1929 Lechoń, wycofawszy się z redakcji «Cyrulika», obejmuje sekretariat redakcji nowo utworzonego kwartalnika: «Pamiętnika Warszawskiego»j! Przez cały rok pracuje tu pod kierownictwem Wacława Berenta. (W tym czasie pisze dwie przedmowy: do Dziel Juliusza Słowackiego (t. I-XXIV. Warszawa 1930-1931) i do Pism poetyckich Bronisławy Ostrowskiej (t. I-1V, Warszawa 1932—1933)J

Paryż. W kwietniu roku 1930 Lechoń wyjechał do Paryża, gdzie osiadł na stałe. Od 1 maja 1931 był tu pracownikiem kontraktowym ambasady polskiej. I wyjazd, i stanowisko zawdzięczał wysoko ustosunkowanym przyjaciołom ze świata polityki; istotną rolę odegrał w tej sprawie, jak się wydaje, Tadeusz Jackowski, poseł Rzeczypospolitej w Belgii - choć są również relacje wskazujące na inne osoby. Oficjalna nazwa stanowiska poety w ambasadzie brzmiała: referent propagandowy. Ponieważ i Lechoń zajmował się tu głównie- propagandą kultury pol-skiejY określano go jako attache kulturalnego. Prasa pisała o nim: „radca ambasady

Nie brak dość chłodnych ocen jego aktywności na tym polu, wydają się one jednak krzywdzące. Poeta bowiem inicjował bądź współorganizował wiele imprez, ważnych dla kultury polskiej i ta jego działalność nic była bez znaczenia dla znajomości spraw Polski na Zachodzie. Uroczystości w stulecie przybycia I ryderyka Chopina do Francji (1931-1932), zorganizowane