Obraz0 (47)

/AR/.\D/ANH ŚRODOWISKU M W I‘R/KDSIĄHH)USTW!i

margcrytki /. 12 gwiazdkami (rys. 4.5.). Unia Europejska zdołała ustalić ekokry-leria jedynie dla pięciu grup produktów: pralek, urządzeń do zmywania naczyń, papieru toaletowego, papieru kuchennego oraz środka użyźniającego glebę. Powolny proces wdrażania systemu ekologicznego znakowania towarów wynika przede wszystkim z trudności w ustaleniu jednolitych ekokryteriów między poszczególnymi krajami Unii Europejskiej. Ekosymbol „Margerytka” ma być alternatywą dla narodowych ekologicznych znaków towarowych krajów Unii. Jednolity system znakowania ekologicznego ma ułatwić konsumentom wybór proekologicznych wyrobów, a ponadto ma przekonać producentów, iż ekosymbol może być skutecznym instrumentem konkurencji.

Rys. 4.4. „Błękitny Anioł” - Niemcy [9] Rys. 4.5. Margerytka” Unii Europejskiej [9]

„Margerytka” jest przyznawana na podstawie skróconej analizy LCA, obejmującej fazy projektowania, produkcji, dystrybucji, użytkowania i utylizacji. Badania atestacyjne skupiają się na stopniu obciążenia środowiska przez: odpady,

zanieczyszczenia gleby, wody i powietrza, hałas,

- zużycie zasobów naturalnych i energii, wpływ na ekosystemy.

Przykładowe kryteria proekologicznej oceny pralek i zmywarek przedstawiają się następująco:

- zużycie energii, zużycie wody, zużycie detergentów, wydajność pracy, możliwość recyklingu, instrukcja obsługi.

System oznaczeń „Grune Punkt” (Zielony Punkt) reprezentuje inne podejście do problemu uciążliwości środowiskowej produktów (rys. 4.6). Nie jest to typowy system oznaczeń ekologicznych, weryfikujący ekologiczne atrybuty towarów, ale inicjatywa ukierunkowana na sprawna zbiórki; zużytych wyrobów, głównie opakowań, w celu ich utylizacji. Podjęcie tego typu działań było wyni kiom konieczności przeciwdziałania szybkiej akumulacji odpadów na kurczącej się z roku na rok powierzchni wysypisk komunalnych oraz protestów społecz nych dotyczących funkcjonowania i rozbudowy sieci spalarni.

Rys. 4. 6. System oznaczeń „Zielony Punkt” [9]

Szwecja należy do krajów, które zyskały istotne doświadczenia w zakresie ekologicznego znakowania towarów. Pierwszy znak pojawił się w 1970 roku i lunkcjonuje do dzisiaj jako „Miljopapper”. Od 1992 roku istnieje znak „Falken” (Sokół rys. 4. 7), reprezentujący kryteria Związku Ochrony Przyrody. Przy ate stacji brane są pod uwagę wyłącznie ekologiczne cechy towaru, bez uwzględnia nia jego jakości. Obecnie funkcjonuje na rynku około 200 produktów oznaczo nych znakiem „Falken”. Są to m. in. mydła, szampony, środki czyszczące, bate i ie, papier toaletowy, pieluszki.

Ekologiczny znak „Krav” (rys. 4.7), istniejący od 1985 roku, przyznawany jest przez Związek Plantatorów Upraw Ekologicznych. Oznaczone nim artykuły żywnościowe zostały wytworzone bez stosowania nawozów sztucznych oraz chemicznych środków ochrony roślin. Znak „Krav - import” (rys. 4.7) gwaran luje, że importowana żywność pochodzi z gospodarstw ekologicznych.

Od 1989 roku istnieje wspólny dla krajów skandynawskich (Szwecji, Nor wegii, Finlandii, Danii i Islandii) ekologiczny znak towarowy „Svanen” (ta będź). Produkty oznaczone tyin znakiem (rys. 4.7) charakteryzują się mniejszym negatywnym oddziaływaniem na ludzi i środowisko przyrodnicze niż inne towa ry z tej samej grupy, o takim samym przeznaczeniu. Znakowi graficznemu towa rzyszy napis „ekooznakowany” oraz krótki tekst wyjaśniający proekologiczny charakter produktu. Główne cele systemu „svanen” to ułatwienie konsumentowi wyboru „przyjaznych dla środowiska” towarów oraz stymulacja rozwoju ich produkcji. Proces ekoznakowania odbywa się w kilku etapach:

określenie grupy produktów predysponowanej do certyfikacji (pewnej ilości wyrobów zaspokajających te same potrzeby),

identyfikacja najważniejszych dla danej grupy cech wpływających na jakość środowiska,

87