obraz0

Oczekując w więzieniu wyroku śmierci

Boecjusz wspomina w^r swym O pocieszeniu, jakie aa je filozofia teścia Kwintusa Aureiiusa Memmiusa Symmachusa, wnuka w prostej linii wielkiego Symmachusa Eusebiusa, i mieni go swym największym skarbem na ziemi. Był dla niego więcej niż teściem, bo w młodości opiekunem sieroty, przez cale życie przyjacielem, który rok po zięciu pójdzie w jego ślady. A oto jak filozofia pociesza uwięzionego Rzymianina, padłego w walce z cesarzem o wolność senatu rzymskiego:

„Przecież żyje w pełni sił owa najdrogocennie jsza ozdoba rodzaju ludzkiego — Sym-machus, teść twój, i, za co byś zapłacił chętnie cenę życia twego, mąż to jakoby cały z mądrości i cnót ulany, który bezpieczny o siebie nad twoimi boleje krzywdami'⁷ 28.

Boecjusz jako wznowiciel irracjonalizmu został uznany przez Kościół za świętego Seweryna Męczennika z kultem w kościele Św. Augustyna w Padwie, gdzie był więziony i stracony. W ten sposób mąż prawnuczki anty chrześcijański ego Symmachusa Eusebiusa zdradził linię światopoglądową swych przodków, ale tylko pozornie.

Jak słusznie zauważono — „w całym traktacie autor ani razu nie zwraca się do Chrystusa, nie szuka pocieszenia w chrzęścijańs-

Manlius Torąuatus Severinus Boethius, O pocieszeniu, jakie daje filozofia, przełoży! W. Olszewski, Warszawa 1962, s. IX.

²⁸ A.M.T. Severinus Boethius, cyt. wyd., ks. 2, 4, s. 32.

kiej filozofii miłosierdzia, nie mieni się dzieckiem Bożym ani nie szuka pomocy świętych Kościoła. Źródłem pocieszenia pozostaje dlań tylko i wyłącznie Platon, co jak na chrześcijanina i chrześcijańskiego męczennika wydaje się czymś dziwnym, a dla historyka niezrozumiałym^{1 2}'²⁹.

Dynastia Symmachów i skoligaconycli z nimi Flawianów przeciwstawiała ‘się naporowi chrześcijaństwa hardo i nieugięcie aż do tragicznej śmierci Boecjusza i jego teścia Memmiusa Symmachusa. Bojownicy mieli też sprzymierzeńców spoza związków krwi. Na pierwszym miejscu wypadnie tu wymienić sławnego W^Tettiusa Agoriusa Prcteksta-tusa, prawą rękę cesarza Juliana, prokonsula Grecji, wspólnie z żoną gorliwego wyznawcę neopłatonizmu. Za Walenty ni ana I i za Wa-lensa potrafił on ostro i skutecznie przeciwstawić się zakazowi nocnych ofiar i czarów, a dzięki temu uratował dla Grecji misteria eleuzyńskie. W swym ręku skupił wprost nieprawdopodobną liczbę godności pontyfikal-nych:

Był augurem, kapłanem Wosfy, Słońca, członkiem świętego kolegium piętnastu dla urządzania świąt, kurialnym kapłanem Herkulesa, wtajemniczonym w misteria Libera, bogiń eleuzyńskich, neohorusem Se-rapisa, ochrzczonym w byczej krwi jako tau-roboliatus, ojcem ojców”^so. Wszystko to w

1

²⁹ J. Legowicz, Wstęp..., s. XIII. w Corpus inscriptionum JMtinarum 6, 1779.

2

fil