Obraz1 2

82 Gleby napływowe

Akumulacja utworów aluwialnych wiąże się z dużą ilością i energią przepływu wód powieizchniowych w dolinie oraz ze znacznym (do 4 —5 m) wahaniem poziomu wód gruntowych. Znaczne obniżenie lustra wody gruntowej jest przyczyną okresowego przesychania siedlisk i silnej aeracji gleby, potęgującego mineralizację materii organicznej. Zmniejsza to ilość gromadzonej masy organicznej w madach. Jeśli ta akumulacja występuje w fazie dużego zabagnienia doliny, to w miarę rozwijania się etapu madowego i związanego z nim napowietrzenia gleby, mineralizacja zmniejsza zawartość masy organicznej w madach do kilku procent. Typowym układem warstw w profilu jest A-C lub A-C-D w przypadku mad płytkich.

Ze względu na stopień wykształcenia profilu glebowegę i zawartość masy organicznej wyróżnia się trzy podtypy mad rzecznych: a) mady rzeczne właściwe, b) mady rzeczne próchniczne, c) mady rzeczne brunatne.

a. Mady rzeczne właściwe

Wszystkie mady mają warstwową budowę profilu. Osadzane namuły w fazie ich akumulacji są glebą, czyli środowiskiem rozwoju roślin i mikroorganizmów. Ich przeobrażenia zależą od tempa wzrostu masy organicznej, jej składu i tempa mineralizacji. Akumulacja materii jest uzależniona od stanu zabagnienia siedliska. Mada rzeczna, zależnie od tempa i wahań poziomu wody gruntowej, ulega w różnym stanie oglejeniu, które może nawet w ogóle nie wystąpić (np. mady bardzo lekkie, silnie przemywane przez rzekę). Wraz ze wzrostem zawartości części spławialnych w namułach nasila się oglejenie, jak też gromadzenie masy organicznej.

Budowa profilu tych gleb najczęściej przedstawia się następująco: A-AC-G lub DG, przy braku oglejenia w siedliskach zdrenowanych poziomy głębiej leżące będą należały do C lub D.

Mady rzeczne właściwe stanowią w klasyfikacji siedlisk łąkowych łęgi właściwe. W fazie rozwojowej nie są przeważnie siedliskami leśnymi ze względu na spływ lodów eliminujących tego typu zbiorowiska roślinne. Mogą natomiast być silnie zadrzewione jako łęgi łozowe, które w miarę ograniczenia zalewów przechodzą w łęgi jeziorowe lub inne.

Po odwodnieniu i po obwałowaniu mady te są użytkowane jako grunty orne, których wartość rolnicza (klasa bonitacyjna) jest uzależniona od składu granulometrycznego oraz miąższości warstwy namułowej.

b. Mady rzeczne próchniczne-

Mady próchniczne w poziomie A zawierają ponad 3% materii organicznej. Powstają one w siedliskach silnie wilgotnych, przeważnie z namułów o znacznej zawartości części pyłowych i spławialnych, akumulowanych w obniżeniach terenu. Czynniki te sprzyjają akumulacji masy organicznej, która nadaje tym glebom gruzełkowatą strukturę. Do mad próchnicznych zalicza się gleby