Obrazg1 (2)

UCZENIE SIĘ JAKO AKTYWNE PRZETWARZANIE INFO>HH(ji

Rycina 4.6

Sieć wiedzy deklaratywnej

kład: „Niedawno miałam infekcję wirusową”). Irrelewantne — to znaczy niepasujące do tej tematyki węzły — pozostają nieuaktywnione.

Teorie sieci pobudziły zainteresowanie psychologii kształcenia, ponieważ dzięki nim uwaga zostaje skierowana na fakt, że w procesie uczenia się nowe informacje muszą być nieustannie wiązane z już istniejącą wiedzą! Im więcej powiązań tworzy osoba ucząca się, tym szybciej będzie sobie przypominała poznaną wiedzę. W następnym rozdziale, zademonstrujemy na przy* kładzie, jak można przedstawić sobie wiązanie nowych informacji z wiedzą już posiadaną.

PEDAGOGICZHA PSYCHOLOGIA UCZENIA I NAUCZANIA

4.3.2

Pozyskiwanie nowych sądów

Co się dzieje, kiedy do istniejącej sieci mają zostać dołączone nowe informacje? Udzielenie odpowiedzi na to pytanie umożliwili Ellen Gagne oraz Carol i Frank Yekovich (1993). Przekazali oni swoje poglądy na ten temat w formie przykładu, który obrazuje rycina 4.7.

Pierwszy krok procesu uczenia się rozpoczyna przedstawienie przez nauczyciela nowej informacji. Za pomocą następujących słów przekazuje on uczennicy pewną zależność: „Eksperymenty in vitro pokazują, że witamina C wspiera tworzenie białych ciałek krwi”. Osoba ucząca się musi najpierw „przetłumaczyć” wypowiedź nauczyciela na sąd (część B ryciny). Nauczyciel wyszedł z założenia, że ten sąd jest jeszcze uczennicy nieznany. Dlatego został on przedstawiony w formie linii przerywanej. Pojęcie tego sądu (w danym wypadku „białe ciałka krwi i witamina C”) aktywizują przypomnienie już zmagazynowanych zależności. Za pomocą pojęcia „witamina C" następuje aktywizacja przedstawienia „witamina C zwalcza przeziębienia”, natomiast poprzez pojęcie „białe ciałka krwi” aktywizowana jest już istniejąca wiedza „białe ciałka krwi niszczą wirusy”. Osiągnięte w tym czasie stadium procesu uczenia się pokazuje część C ryciny. Wyraźnie widać, że u uczennicy aktywne są teraz w „magazynie roboczym” dwa już znane sądy i jeden nowy. Pojęcia „przeziębienie i wirusy” zapoczątkowują rozszerzenie aktywizacji, ta zaś pobudza sąd „wirusy powodują choroby” (część D). Po uaktywnieniu owych sądów w magazynie roboczym uczeń poprzez wnioskowanie może stwierdzić, że: „Witamina C zwalcza przeziębienia, ponieważ wspomaga tworzenie białych ciałek krwi”. Myślenie oparte na wnioskowaniu doprowadziło — jak pokazuje część E ryciny — do powstania nowego sądu. Jest on rezultatem procesów opracowywania. Teoretycy sieci mówią w związku z tym również o sądzie z opracowaniem {elaborative proposition według Gagne i in., 1993).

Zaproponowany przez Gagne i jej współpracowników przykład unaocznia jeszcze jedną zależność: pojęcie in uitro nie aktywizuje żadnych jednostek wiedzy w pamięci długotrwałej. Uczeń nie znał niczego, z czym mógłby powiązać słowa in uitro. Th część wypowiedzi nauczyciela nie mogła więc zostać połączona z żadnym elementem istniejącej sieci i —jak pokazuje część E ryciny — zanikła. Nauczyciel nie postarał się o połączenie tych dwóch słów z posiadaną przez ucznia wiedzą, choć ten mógł się już przecież dowiedzieć