Ugrupowania komunistyczne - pozostające pod nadzorem Moskwy -również zaczęły tworzyć własne struktury polity czne, administracyjne i wojskowe w celu objęcia władzy po wyzwoleniu spod okupacji hitlerowskiej.
5 sty cznia 1942 - powołanie Polskiej Partii Robotniczej (PPR) -najbardziej aktywnego ugrupowania komunistycznego.
Formacją wojskową PPR - Gwardia Ludowa.