Obraz (79)

312 CZĘŚĆ [U. Przestępczość zorganizowana. Aspekt prawny. Ujęcie krajowe

Pojawienie się w zakładach karnych skazanych za przestępstwa popełnione w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnianie przestępstw, zdaniem psychologów, spowodowało zmiany w funkcjonowaniu grup nieformalnych w więzieniach. „Coraz mniejszą rolę odgrywają tradycyjne zewnętrzne symbole (gwara, tatuaże, rytualne zachowania).-O pozycji w hierarchii więziennej decyduje miejsce w strukturze przestępczej na wolności oraz poziom intelektualny. Jeżeli więc ktoś zajmuje wysoką pozycję w swojej grupie przestępczej na wolności - w więzieniu automatycznie zajmuje wysoką pozycję - niska na wolności - niska w więzieniu”.

3. Rozpoznane zagrożenia    i

Funkcjonariusze dostrzegają zagrożenia ze strony skazanych powiązanych z przestępy czością zorganizowaną, zagrożenia zarówno dla bezpieczeństwa w zakładzie karnyn/, jak i dla funkcjonariuszy oraz innych skazanych. Najczęściej badani funkcjonariusze¹⁴ wskazywali na zagrożenia dla funkcjonariuszy pracujących ze skazanymi. Tak uczyniła prawie połowa (49,22%) badanych. Równie istotne, zdaniem funkcjonariuszy, są;za-grożenia dla bezpieczeństwa w zakładzie karnym. Na takie zagrożenia wskazało 46,10% funkcjonariuszy. Ponad 1/3 badanych funkcjonariuszy^:dostrżega.również istnienie Zagrożeń dla innych skazanych. W tym miejscu należy zaznaczyć) jż znaczna grupa funkcjonariuszy, którzy wypełniali ankiety, ńiehidzieliła odpowiedzi na pytania dotyczące ' zagrożeń ze strony skazanych za przestępstwa popełnione w zorganizowanej grupie albo w związku mającym na celu popełnianie przestępstw,-Wskaźnik nieudzielonych odpowiedzi wahał się w granicach 47,94-59,57%, gdy przy pozostałych pytaniach zawartych w ankiecie nie przekraczał 5%¹⁵.    /    /

Wśród zagrożeń dla bezpieczeństwa zakładu karnego wskazywano przede wszystkim na zbiorowe wystąpienia. Ponadto wśród wymienianych zagrożeń znalazły się: handel narkotykami, odbicie podczas konwoju, zorganizowanie ucieczki, przemyt niedozwolonych przedmiotów.    .    ..    . •    , •/.    (

Wskazanie na pierwszym miejscu zbiorowych wystąpień można uzasadnić faktem, iż takie wydarzenia miały miejsce w niektóryeh jednostkach penitencjarnych i to na dość dużą skalę. Tytułem przykładu można wskazać na wywołanie w 2000 r. „buntu” przez osadzonych związanych z przestępczością zorganizowaną w Areszcie Śledczym w Białymstoku. W buncie uczestniczyło ok. 450 osadzonych, a więc 75% populacji osadzonych w tej jednostce¹⁶.

Szczególnie istotny jest przemyt niedozwolonych przedmiotów i środków. Systematycznie bowiem wzrasta liczba ujawnionych środków zagrażających bezpieczeństwu lub porządkowi w jednostkach penitencjarnych. Z danych CZSW wynika, że gdy w 2000 r. ujawniono 417 takich środków, to w 2009 r. 1007. Wśród tych środków istotne

¹⁴    G.D. Szczygieł, Zagrożenia ze strony skazanych za przestępstwa popełnione w zorganizowanych grupach w ocenie funkcjonariuszy Służby Więziennej (wstępne wynikł badań), Przegląd Więziennictwa Polskiego 2006, Nr 50, s.'31 i n.

¹⁵    Zob. szerzej G.B. Szczygieł, Zagrożenia ze strony skazanych za przestępstwa popełnione, s. 34-35.

¹⁶    M. Kusiak, Zorganizowani w więzieniach, Forum Penitencjarne 2007, Nr 4, S: 17.

G.B. SZCZYGIEŁ

miejsce zajmują środki łączności i narkotyki. Nie może to dziwić. Środki łączności umożliwiają skazanym kontakt ze światem zewnętrznym. W przypadku tej grupy skazanych mają szczególne znaczenie. Jeżeli toczy się postępowanie, to wówczas skazany może wpływać na zeznania świadków. Może także kontynuować działalność prze -'Stępczą, kierując z więzienia działalnością grupy przestępczej.

Godzi się zauważyć, iż w badanej popułaćji prawie połowa wychowawców (48,57%) przyznała, iż słyszała o przypadkach podejmowania prób dostarczania przez adwokatów skazanym komórek. Jeden z "wychowawców opisał taką sytuację: „W mojej 10-letniej historii pracy w zakładzie karnym trzech adwokatów po dokonaniu kontroli pobieżnej i przekazaniu rzeczy niebezpiecznych (broń) i komórki na posterunku hm mowego, posiadało jeszcze przy sobie 2 komórki i gaz paraliżujący. Tłumaczono, yr gaz dla swojego bezpieczeństwa, a drugi telefon, bo zapomniał, że wziął dwa. W miej szej jednostce znaleziono kilka telefonów i z rozmów od osadzonych wynika, że pi/.y najmniej dwa były dostarczone przez adwokatów”. Niemal 1/3 (32,86%) badanych stwierdziła, iż nie spotkała się z takim przypadkiem.

Narkotyki, leki psychotropowe, anabołiki to także bardzo pożądany w zaklad/m karnym towar, za który można kupić innych skazanych¹⁷. W badanej populacji ponad Ya (28%) badanych.skazanych wyraziła opinię, iż w zakładzie karnym bez problemu można dostać narkotyki. Wskazywano na amfetaminę, marihuanę, haszysz, nie i<v ekstazy, sterydy anabolityczne. Wprawdzie bimber nie należy do narkotyków, nieklói/y ze skazanych wskazywali, iż można go dostać w zakładzie karnym. Zdaniem sk.i.M nych: „Jeśli ktoś coś bierze jest sobie w stanie załatwić wszystko"; „Tak pralny /nic wszystkie środki odurzające można nabyć w zakładzie karnym, w zależności .ul potrzeb”;'"Wszystkie dostępne.środki, ale przede wszystkim narkotyki miękkie", „lal-amfetamina marihuana, haszysz, alkohol. Wystarczy wiedzieć gdzie uderzyć no i m «>y wiście.przynieść walutę. Mogą to być np. papierosy albo karty telefoniczne”.

Skazani zwracali uwagę, że takiej możliwości nie ma w zakładach karnych i\pu zamkniętego w wyznaczonych oddziałach (skazani określali taki oddział jako „N 1 a"i W uzasadnieniu wskazywano na częste kontrole, które utrudniają handel środk.um odurzającymi. Jeden ze skazanych wskazał na skuteczność działania znajdującego się w jednostce penitencjarnej odpowiednio Wyszkolonego psa, pisząc: „Jest tu pies I Iną, który wyczuje narkotyki nawet jak jest wysokie stężenie alergenów i roztoczy, na l< rów jest uczulony”.

Następny problem to zapewnienie bezpieczeństwa skazanym za przestępstwa po pełnione w zorganizowanej grupie. Na administracji zakładu karnego wszakże ciąży obowiązek podejmowania odpowiednich działań w celu zapewnienia skazanym br/

¹⁷ Zob. szerzej W. Kowabki, Zwalczanie nielegalnego posiadania narkotyków i leków psychem opo wych, [w:] B. Hołysę, S. Redo (redp. Problemy więziennictwa u progu XXI w., Warszawa-Wiedeó Kalisz 1996, ś. 352 i n.; K. Dubiel, Narkotyki i narkomania w systemie penitencjarnym, [w:] Przescępr/u Y zorganizowana. Świadek koronny. Terroryzm. W ujęciu praktycznym, Kraków 2005, s. 169 i n.,./. Pu tniankiewicz, Członkowie zorganizowanych grup przestępczych w aresztach śledczych i zakładach km nych - zagrożenia dla służby więziennej i podejmowane przeciwdziałania, [w:] L. Paprzycki, Z Ran (red.), Praktyczne elementy zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu. Nowoczesne technologie i praca operacyjna, Warszawa 2009, s. 700-701.

G.B. SZCZYGIEŁ