Wirniki przeciwbieżne znajdują zastosowanie w śrubowych pompach dwu-^rnikowych, jak też w trójwirnikowych. W zależności od profilu przekroju gwintu naciętego na wirniku, śrubowe dzieli się na pompy z gwintami o profilach przekroju: cykloidalnym, trapezowym i prostokątnym.
W pompach śrubowych, z gwintami o profilu cykloidalnym, przestrzeń ssawna jest całkowicie oddzielona od przestrzeni tłocznej pompy, przez styk współpracujących ze sobą zwojów śrub ze ścianami kadłuba pompy. Pompy z wirnikami z gwintem o przekroju cykloidalnym określa się jako "szczelne".
Zasadę działania pompy śrubowej można wyjaśnić, posługując się rysunkiem 2.50. Przedstawia on trójwirnikową pompę śrubową w wykonaniu pionowym. Wszystkie trzy wirniki mają gwinty o przekroju cykloidalnym. Pompa składa się z kadłuba 1 i z osadzonej w nim tulei 2, której wewnętrzną powierzchnię tworzą przenikające się wzajemnie powierzchnie walcowe o równoległych osiach. Wewnątrz tulei znajdują się organy robocze — wirniki z naciętymi gwintami.
Środkowy wirnik 3, nazywany wirnikiem roboczym lub czynnym, jest połączony z wałem silnika napędowego za pośrednictwem sprzęgła elastycznego 6. Po obu stronach wirnika roboczego znajdują się dwa jednakowe wirniki bierne 4 i 5 o mniejszej średnicy.
Zwoje wirnika roboczego mają gwint nacięty w przeciwnym kierunku niż gwinty obu wirników biernych. Wirniki bierne spełniają wyłącznie rolę uszczelniającą i mają na celu zapobieganie przeciekom przepompowywanego czynnika z przestrzeni tłocznej z powrotem do ssawnej. Zwoje wirników w miejscach wzajemnego styku są szczelnie połączone, tworząc wzdłuż wirnika szereg zamkniętych przestrzeni.
Rys. 2.50. Trójwirnikową pompa śrubowa:
1 - kadłub, 2 - tuleja, 3 - wirnik roboczy, 4, 5 - wirniki bierne, 6 - sprzęgło elastyczne, 7 - łożysko oporowe wirników biernych, 8 - łożysko wirnika roboczego, 9 - zawór bezpieczeństwa,
S - przestrzeń ssawna, T - przestrzeń tłoczna.