Obraz03 (11)

Przystąpiono również do reorganizacji improwizowanej GT „E” broniącej się przed przyczółkiem magnuszewskim, tworząc z niej pełnowartościową dywizję, której nadano nazwę 251 DP. Prace z tym związane ciągnęły się kilka tygodni.

W ugrupowaniu XXXXVI KPanc w Warszawie dokonano zamiany wchodzącej w jej skład 25 DPanc na wycofaną w tym celu z przedmościa 19 DPanc. 25 DPanc otrzymała rozkaz powrotu do przygotowywanego ponownie w ramach 2 A zgrupowania uderzeniowego nad Narwią. Roszada ta spowodowana była treścią raportów dowódcy 25 DPanc płk. Audorscha, który meldował, że dywizja na skutek nieprzystosowania do walk ulicznych ponosiła wysokie straty.

Ciężar obrony przedmościa warszawskiego w dalszym ciągu spoczywał na IV KPanc SS, w którego skład wchodziły: 3 DPanc SS, 5 DPanc SS oraz doraźnie podporządkowana korpusowi DSpad-Panc „Hermann Góring". Okazało się jednak, że pełne przegrupowanie tej dywizji znacznie się opóźniło. Lotnictwo radzieckie uszkodziło most kolejowy w Warce, który oprócz tego był stale ostrzeliwany nękającym ogniem artylerii. Z tego powodu transporty z jednostkami dywizji trzeba było kierować okrężną drogą przez Koluszki. Dywizja ta nie pozostała długo w składzie IV KPanc SS, bowiem w dniu 7 października odesłana została do Instenburga (Czemiachowska), gdzie na jej bazie przystąpiono do formowania KSpad-Panc „Hermann Góring”. Na jej miejsce powróciła 19 DPanc, która po upadku powstania mogła opuścić Warszawę^{1 2 3}.

Kończąc omawianie przegrupowań przeprowadzonych w ramach 9 A, warto wspomnieć również o tym, że 22 września załadowano w Błoniu i odesłano do Jiiterborga na południe od Berlina używaną do niszczenia Warszawy mortirę „Karl”.

Najważniejszym przedsięwzięciem wśród zamierzeń niemieckich było ześrodkowanie sił i środków w ramach XX KA przed przyczółkiem pułtuskim. Poza wspomnianym już skierowaniem tam 25 DPanc, przerzucono też 3 DPanc, która dotychczas walczyła w składzie 4 APanc na przyczółku sandomierskim. Dodatkowo zgromadzono dużą liczbę jednostek pancernych wzmocnienia, jak: 104 BDzSzturm, 185 BDzSzturm, 790 BDzSzturm, 909 BDzSzturm, 509 i 901 oddziały czołgów. W ten sposób XX K A, dysponujący w tym czasie także 35 DP z 1131 BGren, 252 DP i 542 DGLud, bardzo się rozrósł. Miały z nim również współdziałać siły IV KPanc SS⁴.

W tym czasie, kiedy trwały przygotowania do działań przeciwko przyczółkowi pułtuskiemu, w niemieckich sztabach rozpatrywano też możliwość zaatakowania przyczółka magnuszewskiego. Dowódca broniącego tego kierunku VIII KA (od 1 września korpusem dowodził gen. art. Walter Hartmann) przedstawił oryginalną propozycję uderzenia na wojska 8 AGw. Proponował on, aby grupą

146

1

Weltkrieg 1939-1945, t. IX, Osnabruck 1974, s. 205 n. Rodowód 337 DGLud wywodził się z 337 DP,

2

z którą I DP im. Tadeusza Kościuszki stoczyła pod Lenino swą pierwszą bitwę.

3

Meldunek 9 Armii z 7 października 1944 r., MiD WIH, t. 312, roi. 343, kl. 7916824.

4

* KTB 9 A, zapis z 5 października 1944 r., MiD WIH, VII/l/89, s. 3 - 5; mapa sprawozdawcza Grupy Armii „Środek" z 10-12 października 1944 r., MiD WIH, t. 78, roi. 136, kl. 6065464.