P1010116 (4)

nianie stosownie do podjętego zadania badawczego może skuteczniej uchronić badającego od przypadkowych i mniej szczęśliwych kompilacji.

PROCEDURY BADAWCZE

1.    Procedura badawcza bywa na ogół rozumiana jako postępowanie zmierzające do opracowania zakresu podejmowanych badań, do określenia doboru właściwej próby badawczej, do wydzielenia w badanej populacji odpowiednich grup, do sprecyzowania postępowania różnicującego owe grupy, a także do wskazania, jaki i jak gromadzić materiał badawczy, kiedy i jak dokonywać pomiaru zebranych danych etc. Jednakże w niniejszym opracowaniu nadajemy pojęciu „procedura badawcza"“węższy sens. Rozumiemy procedurę jako sposób organizowania nie każdego badania, lecz tylko badań bardziej złożonych realizowanych przez liczniejszy zespół badaczy operujących niekiedy różnymi metodami badawczymi. Najczęściej omawianymi (choć nieczęsto realiżdwa-nymi) procedurami badawczymi są badania zespołowe i badania powtarzane.

2.    Badania zespołowe znamy w dwóch odmianach, różniących się rodzajem zespołów badawczych. Są to:

a) Badania kompleksowe polegające na zbadaniu jakiegoś 'obszaru terytorialnego -(osiedła-mieszkaniowego, miasta) lub dużej instytucji społecznej. Są one realizowane pod wspólnym kierownictwem przez zespół specjalistów różnych dyscyplin naukowych, wzajemnie się uzupełniających: psychologa, pedagoga, socjologa, lekarza, demografa. Amerykanie takie badania określali jako team work lub suwey⁵⁰. Florian Znaniecki nazywał tę procedurę lustracją społeczną⁶¹; dyrektywy dotyczące poprawnie organizowanej lustracji opracował u nas Stanisław Rych-liński⁵².

Procedura ta oparta na szerokim rozwinięciu metody monograficznej stosowana jest przy racjonalnym planowaniu zmian i ulepszeń w instytucjach i organizacjach życia określonej zbio-

⁵⁰    Np. P. U. Kellog, The Pittshurgh suwey, Pittsburg 1914.

⁵¹    F. Znaniecki, Wstęp do socjologii, Poznań 1923, s. 207.

⁵²    S. Rychliński, Lustracje społeczne, wyd. II, Łódź 1947.