P1020975 (2)

lub przynajmniej Stany Zjednoczone prawie osiągną stan przesytu produktywnością, co przekreśla nasze instytucje gospodarcze oraz zyskowność zatrudnienia. Odcinamy się od takiego poglądu (...) jednakże nie podzielamy również samozadowolenia drugiej skrajnej strony, która me dostrzega poważnych problemów społecznych i ekonomicznych związanych ze skutkami zmian w technologii"⁶.

Ciekawą rzeczą jest, że wprawdzie autorzy raportu rządowego próbowali zdystansować się od krytyków i zająć pozycje w centrum, to jednak wiele ich wniosków poparło argumenty wysunięte przez Komitet Oppenheimera ds potrójnej rewolucji. Uznali oni np. de-strukcyjny wpływ nowej rewolucji technologicznej na czarnych Amerykanów. Raport stwierdzał:

Nowoczesna technologia w rolnictwie - od maszyny do zbioru bawełny i ogromnych kombajnów zbołowych, po nawozy sztuczne i środki owadobójcze - spowodowata szybką migrację robotników rolnych do miast i przyczyniła się do powstania tam poważnych problemów.

Rewolucja technologiczna w rolnictwie spotęgowała trudności wielkiej części populacji Murzynów. Wyparci z terenów wiejskich, wędrowali do miast w poszukiwaniu środków utrzymania. Wielu przybyło tam akurat wtedy, gdy postęp techniczny zredukował liczbę miejsc pracy, do której się nadawali - niewykwalifikowanej lub mało wykwalifikowanej. Pomimo pewnej poprawy w ciągu ostatnich 2 lat w produkcji fabrycznej i w konserwacji jest o 700 tysięcy miejsc pracy mniej, niż było pod koniec wojny koreańskiej⁷.

Komisja rządowa twierdziła, że „technologia eliminuje miejsca I pracy, ale nie samą pracę" powtarzając w istocie argument Oppen- I heimera i jego komitetu ds. potrójnej rewolucji. Skoro gospodarka | produkowała bez robotników, jak sugerowały obie strony, zatem I potrzebna była jakaś forma interwencji rządu, aby dostarczyć źródła ' dochodu i siły nabywczej coraz liczniejszym bezrobotnym, ofiarom technologii, która dawała oszczędność pracy i wzrost produktywność, Komisja przyznała, że „stałym obowiązkiem polityki ekonomicznej I jest dopasowanie wzrostu potencjału produkcyjnego oraz wzrostu I siły nabywczej i popytu. W przeciwnym razie potencjał wytworzony I

■ Report o/ the National Commission on Technology, Automation, and Emom Progress, Appendix 2, [w:] Robert MacBride, The Automated State s. 213.

I Tamże s. 210-211.

n pg

prW* postęp techniczny zostanie zmarnowany - wystąpią przestoje, Kirobocie, bieda .

Na koniec komisja prezydencka przyhamowała w kwestiach wynikających z automatyzacji konkludując, że bezrobocie technologiczne jest koniecznym i przejściowym warunkiem na drodze do postępu ekonomicznego. Ich umiarkowany optymizm trochę wzrósł dzięki ożywieniu gospodarki i spadkowi bezrobocia, głównie wskutek nasilenia się konfliktu w Wietnamie. Komisja przyznała tylko, że wraz z intensyfikacją wojny w Wietnamie pojawiają się perspektywy dalszego spadku bezrobocia"⁹. W przewidujących komentarzach nieoficjalnych autorzy raportu ostrzegali, że „nie wolno usypiać czujności narodu za pomocą wydatków na przejściowe potrzeby wojskowe"¹⁰. Ostrzeżenia zostały zagłuszone przez wojenne werble i ogromny wzrost gospodarki pracującej dla wojska.

Kapitulacja związków zawodowych

Po latach zaniepokojenia bezrobociem technologicznym, spóźniona debata na temat automatyzacji zakończyła się w połowie lat 60. fiaskiem. Charles Silberman oświadczył na łamach „Fortune", że co do skutków automatyzacji dla zatrudnienia to głównie socjologowie przesadzali bez zastanowienia i nieodpowiedzialnie, „jakby rywalizowali w konkursie na największego czamowidza"¹¹.

Nieodpowiednie potraktowanie kwestii technologicznego zatrudnienia było częściowo winą związków zawodowych. Działacze związkowi, reprezentanci milionów robotników amerykańskich, coś tam ględzili o automatyzacji, ale na koniec zagłosowali tak samo, jak pracodawcy, krzywdząc tych, którzy ich wybrali.

Ojciec cybernetyki Norbert Wiener, który może jak nikt inny był w stanie jasno postrzegać długofalowe konsekwencje nowych technologii automatycznych, ostrzegał przed niebezpieczeństwem powszechnego i trwałego bezrobocia technologicznego. Pisał: „jeżeli

* Tamże s. 218.

⁵ Tamże s. 212.

| Tamże 1 220.

A New Fortune Senes: Automation and the Labor Market, „Fortune" 1/1965; Charles Silberman, The Real News About Automation, tamże s. 124.

114

115