Zajęcia z. wykorzystaniem filmu w klasach I-III powinny hyc odpowiednio przygotowane. Nauczyciel powinien:
1) poznać dobrze treść filmu i czas jego wyświetlania.
2) zorientować się. które obrazy (fragmenty) filmu mogą być dla uczniów
zbyt trudne do zrozumienia (są to filmy produkowane dla uczniów szkól powszechnych), Sgg
3) zaplanować w czasie zajęć najbardziej korzystny moment do wyświetlania filmu (lub jego fragmentów),
4) przygotować dodatkowe środki dydaktyczne, które będą wykorzystane przed filmem, w czasie wyświetlania, a także w czasie analizy treści filmu.
Przygotowując uczniów do odbioru filmu, nauczyciel może wykorzystać ilustracje celem ukierunkowania obserwacji, wzbudzenia zainteresowania treścią filmu, a czasem wyjaśnienia trudnych do zrozumienia fragmentów. Niektórzy nauczyciele wprowadzają dwa. trzy obrazy i kilka pustych ramek, na przykład:
Zadaniem uczniów jest wypełnienie tych pustych ramek w czasie oglądania filmu i analizy jego treści.
Środki symboliczne - słowne i graficzne wykorzystywane są w realizacji treści środowiska społeczno-przyrodniczego w niewielkim stopniu. Spośród środków słownych są to audycje radiowe oraz nagrania na taśmach i płytach. Audycje radiowe, nawet najciekawsze, sprawiają dzieciom upośledzonym umysłowo bardzo duże trudności. Uczniowie z trudem wyobrażają sobie przedstawione w nich sytuacje. Wykorzystanie audycji utrudnia także niezgodność czasu jej nadawania z realizowaną tematyką, której audycja dotyczy. Dlatego też, jeżeli nauczyciel jest w stanie nagrać audycje na taśmę, a następnie odpowiednio przygotować uczniów do jej odbioru, wówczas wykorzystuje ją.
W klasach I-III częściowo wykorzystujemy nagrania na taśmach magnetofonowych. które ożywiają przebieg zajęć, budzą zainteresowanie uczniów. Na przykład w klasie II w toku realizacji tematu o zawodach rodziców możemy wykorzystać nagrania wywiadów z rodzicami opowiadającymi o ich pracy. Uczniowie z ogromnym zainteresowaniem śledzą słowa wypowiadane przez różne osoby. Odszukują wśród tych wypowiedzi głosy swoich rodziców. Dzieci żywo reagują w takich sytuacjach. Jedne domyślają się. inne są pewne, te to mowa o ich mamie czy tacie. Dalsze informacje wyjaśniają coraz dokładniej, kto udziela wywiadu i o jakim zawodzie mówi. Ćwiczenia takie możemy wykorzystywać także w tych sytuacjach, gdy w klasie mc ma uczniów, których rodzice pracują w wymienionych w wywiadzie zawodach. Nagranie możemy wykorzystać celem utrwalenia lub sprawdzenia stopnia zrozumienia wiadomości przez uczniów. Po odtworzeniu nagrania nauczyciel prosi uczniów o odpowiedź.
0 jakim zawodzie jest mowa. Uczniowie mogą udzielić odpowiedzi ustnej lub pokazać ilustrację, wykonać ruchy pantomimkznc. podnieść etykiety, ewentualnie napisać odpowiedź na kartce. Ćwiczenia te dobieramy w zależności od potrzeb, możliwości uczniów, a także w zależności od realizacji celów.
Spośród środków graficznych wykorzystujemy najczęściej bardzo proste szkice tras. którymi dzieci ..odbywają" wycieczkę. Jest to przygotowanie uczniów do rozumienia planów, a w przyszłości map. Czasem wyzyskujemy także rysunki konturowe, szczególnie w toku powtarzania opracowywanych zagadnień lub badania stopnia zrozumienia treści.
Ostatnią grupę środków dydaktycznych wykorzystywanych w realizacji treści środowiska społeczno-przyrodniczego są urządzenia techniczne i różnorodne materiały, np.:
a) urządzenia do zapisu i odczytywania dźwięków na taśmach i płytach magnetofony, gramofony.
b) urządzenia do projekcji statycznej - diaskopy, episkopy, epidiaskopy
1 projcktoskopy,
c) urządzenia do projekcji dynamicznej - projektory filmowe, telewizory.
Najkorzystniejsza jest taka sytuacja, kiedy nauczyciel posiada wszystkie te
urządzenia w pracowni i może je wykorzystywać zawsze, gdy zachodzi potrzeba.
Na koniec należy wspomnieć o różnorodnych materiałach i urządzeniach pomocniczych, wykorzystywanych w organizacji: hodowli roślin i doświadczeń w klasie, pracy w ogrodzie szkolnym, zajęć plastyki, pracy-techniki, muzyki, kultury fizycznej i matematyki. Będą to różnego rodzaju naczynia, narzędzia, komplety przy borów do rysowania, malowania, instrumenty perkusyjne, szarfy, woreczki i inne przybory do ćwiczeń gimnastycznych, a także takie urządzenia, jak seoplany, liczydła, pudelka indywidualnego wyposażenia oraz inn? ■.:!at-wiającc pracę, a nawet umożliwiające prowadzenie zajęć.
3.3. KORłiKCYJNY CHARAKTER TREŚCI SPOŁECZNYCH ORAZ PRZYRODNICZYCH REALIZOWANYCH W KLASACH I-III
Specyfiką nowo wprowadzonego przedmiotu „Środowisko społeczno-przyrodnicze" jest to, żc jego treści nauczania i wychowania stanowią tematykę pozostałych przedmiotów. Właśnie dlatego ważne jest, w jakim stopniu uczniowie opanują wiadomości i umiejętności przewidziane przez program w ramach tego przedmiotu, tym bardziej, żc wiedza przekazana im - zgodnie ze wskazaniami programu nauczania przedmiotu „Środowisko społeczno-przyrodnicze" - ma w przyszłości umożJiwić uczniom upośledzonym umysłowo pełnienie różnorodnych ról społecznych.
175