P1190806 (2)

156

lokalna grapy. Południową część terytorium obejmowało grupa waftfal. •km, zajmująca północną Nadrenię 1 Westfalię. Grapa kampIńska /Kem-piaohe Gruppe rei Groape Campinois/ zajmowała północno-zachodnią Belgię, zwłaszcza prowincje Antwerpia i Limburg. Grupa flandryjelca /lab wsobodnloflandryjska/ zajmowała Flandrię i Brabancję. Wreszcie grupa północno-zachodnia obejmowała część Holandii, zwłaszcza tereny położone na prawym brzegu Renu.

2 obrębu dolno zrań sklej kultury pól popielni oo wy oh znane są głównie cmentarzyska, na których występują płaskie groby ciałopalne popielnicowe lob • rzadziej - bezpopiolnioowe Jamowe, niekiedy ułożono na kamieniach lab w Jamie grobowej obstawionej kamieniami. Zazwyczaj w groble znajdowała się tylko popielnica ze spalonymi kośćmi. O ile zmarłemu dano do grobu dalsze naczynia ozy inne wyroby, składano je do wnętrza popielnicy. W grupie północno-zachodniej na cmentarzyskach spotyka się groby popielnicowe obwiedzione dookoła rowem. Znane są tek groby obwiedzione rowem zamykającym owal o rozmiar&oh 5 * 15 m /typ Rletfaoraa/. Występują też podłużne obiekty o rozmiarach k x k2 a, obwiedzione rowem, a przy Jednym z końców takiego obiektu ustawiona była popielni ca ze spalonymi kośćmi wewnątrz /typ Goirle/ •

Bardzo oryginalnym stanowiskiem jest zespół Jaskiń Ilan-sur-Losso w południowej Belgii. Przez jaskini# to przepływa podziemny strumień. Potok ten wypełnia wodą głębokie studniowate zagłębienie skalne, z którego wydobyto liczne wyroby brązowe, narzędzia, broń i ozdoby, a także ozdoby złote. W większości wyroby to są charakterystyczno dla kultury pól popielnicowych i przybyły ta z południowych Niemiec lab ze Szwajcarii. 2 jaskini pochodzą toż wyroby brązowe typa atlantyckiego, które dostały się ta z terenu zachodniej łub północno-zachodniej Francji, brązy importowane z Wysp Brytyjskich, ceramika v typie dolnoreńskiej kultury pól popielnicowych oraz szkielety ludzkie. Nie bardzo wiadomo, jaki charakter ma to stanowisko Jaskiniowe. Najprawdopodobniej był to Jakiś obiekt kultowy.

Na cmentarzyskach dolnoreńskiej kultury pól popielnicowych wyroby brązowe są nielicznie reprezentowane. V grupie flandryJakiej poopolite są naozynla wazowats o dwustożkowatyoh załomach z wyodrębnioną szyją albo rozchyloną lekko na zewnątrz, albo cylindryczną o wygiętym brzegu. Naczynia nie są często zaopatrywane w ucha. Zdobione są zazwyczaj na górnej części brzuśoa albo żłobkami, albo rytym o mamon— tem składającym się z poziomych pasm 1 trójkątów zakro o kowanych.

V grupie północno-zachodniej, obok naczyń wężowatych o brzuśoach dwustożkowatych z wyodrębnionymi szyjami, występują naozynla szero-

lcootworowe, naczynia dwuuoht, kubki, Blay, a takt* pokrywki, Uraalka •zdobiono Jost pionowymi żłobkami, rytym ornamentom, stempel kami oram bardzo charakterystycznym ornamentem wyolnanjm*

10. KULTURA PÓL POPIELNICOWYCH WE FRAKCJI Z KATAL0HH

W środkowym okresie epoki brąau miała miejsos ograniczona psns trać Ja ze strony ludów o kulturze mogiłowej na teren Francji* Z obszaru Alzacji 1 Nadrenii wpływy kultury mogiłowej przenikały doliną Rodanu na południe oraz na zachód poprzez Masyw Centralny at do Akwi— tanll. Natomiast ku północnemu zachodowi kultura mogiłowa przenikała do Basenu Paryskiego*

W brązie końcowym zaczęła się ekspansja ze strony lodów o kulturze pól popielnioowyoh na teren Francji* W Brązie D nożna odnotować jedynie przenikanie niektórych elementów tej kultury na zachód. Między innymi pojawiają się we Franojl wyroby brązowe z Nadrenii, mis osa typu Rlacheim* Dopiero w okresie Hallstatt A zaczyna elf kształtować kultura pól popielnicowych we Francji wschodniej* Formują się lokalne grupy, takie Jak grupa burgund oka /Champber trend 1 l/Toune/ na terenie Burgundll, grupa szampańska /Aulnay auz Planchee/ na turonie Szampanii, grupa Saaaenay nad Saoną* Grupy ludności o kulturze typu pól popielnicowych przenikały wzdłuZ doliny Rodanu na południe Franojl, a następnie wzdłuż wybrzeży Morza śródziemnego kierowały ais na zachód do Langwedoojl, gdzie wytworzyła się grupa połudnlowofrmrau-ska, zwana też grupą Mallhao. Grupa ta ukształtowała się u schyłku opoki brązu /Hallstatt B/ po określa początkowym, gdy na torani• lang-wsdooji znano były stosunkowo skąpo ślady kultury pól popielnlooigch, odpowiadająco grupie Sasssnay, a reprezentowano przez nieliczne «ea— dy, nastąpił rozwój osadnictwa, po świadczony przez nowe osiedle C cmentarzyska. Sądzi się, Ze na rozwój osadnlotwa w tym czasie m*gła wpłynąć nowa fala ludności wywodzącej się ze środkowej Europy, które poprzez Langwedooję przeniknęła aZ do Katalonii*

Na cmentarzyskach z terenu południowej Franojl występują groby zakładano w małych jamach, do który oh składano przepalono kości 1 wyposażenie w postaci naczyń 1 wyrobów brązowych* Poszczególne groby były oznaczone kamieniami i tworzyły małe zgrupowanie /rodzinne?/• Ceramika grupy południ owofrancuskl oJ ogólnie nawiązuje formą do typowej dla kultury pól popielnicowy oh. Rozmaito rodzaje naczyń są na ogól zdobione motywami geometrycznymi, m.ln. meandrem. Znane są Jednak naczynia zdobione ornamentem figuralnym, scenami przedstawiają— oyml proco©Jpostaolo orantów, wozy. Wyroby brązowo licznie wyetę-