P1100604

8. Indeksy giełdowe oraz strategie inwestowania na rynkach kapitałowych

H wartościowe z efektywnością całego rynku giełdowego lub jego segmentów. £jj,ocześnie indeksy są narzędziem analizy ryzyka inwestycyjnego i mogą być od-•^jednikiem portfela rynkowego istotnego w teorii modeli rynku kapitałowego, j^gsiorzy porównują bowiem stopę zwrotu indeksu giełdowego ze stopą zwrotu danej inwestycji (portfela), a skuteczność doradców inwestycyjnych lub zarządza-h portfelami papierów wartościowych jest porównywana i oceniana w aspek-

iP

winian wartości konkretnych indeksów.

Występuje wiele różnic w formułach obliczania różnych indeksów giełdowych _faZ problem wyboru i liczby akcji uwzględnianych w tych formułach, co niekiedy ^budza emocje wśród specjalistów. Można jednak wymienić kilka cech dobrze _zbudowanego indeksu giełdowego. Powinien on spełniać następujące warunki:

c*

8.1.    Indeksy giełdowe

8.1.1.    Istota i funkcje indeksów giełdowych

Integralnym elementem funkcjonowania każdej giełdy papierów wartościowych jest indeks giełdowy (zwany również indeksem lub wskaźnikiem rynku), który w sposób zagregowany wyraża zmiany szeregu pojedynczych cen papierów wartościowych. Indeks giełdowy przedstawia w sposób syntetyczny, wymierny i uporządkowany stan rynku papierów wartościowych, a także umożliwia analizę tendencji rynku w danym okresie. Jego rola wzrasta w miarę wzrostu liczby spółek notowanych na giełdzie i częstotliwości notowań ich akcji. Podmioty działające na rynku kapitałowym oczekują bowiem danych dotyczących ogólnych wahań koniunktury giełdowej w postaci konkretnych mierników efektywności tego rynku. Liczba akcji (spółek), będąca podstawą konstrukcji poszczególnych indeksów, zależy głównie od oczekiwań co do stopnia szczegółowości odzwierciedlenia stanu całego rynku giełdowego lub wybranych jego segmentów.

Do najistotniejszych funkcji indeksu giełdowego (indeksu kursów grupy papierów wartościowych), będącego ąuasi-specyficznym instrumentem finansowym należą:

•    funkcja informacyjna,

•    funkcja analityczno-decyzyjna.

Funkcja informacyjna, ponieważ indeksy giełdowe stanowią zwięzłą i syntetyczną informację o sile lub słabości rynku. Ponadto są one podstawowym instrumentem finansowym dla instrumentów pochodnych (kontraktów terminowych i opcji).

Funkcja analityczno-decyzyjna jest również istotna, ponieważ indeksy są pomocne w analizie porównawczej efektywności inwestowania w poszczególne pa-

_#    wskazywać zmiany cen akcji na giełdach w danym dniu notowań (w bieżącej sesji) w relacji do okresu bazowego — powinien zatem wzrastać wraz ze wzrostem cen większości akcji i maleć wraz ze spadkiem cen większości akcji;

, bazować na relatywnie dużej liczbie akcji gwarantującej właściwą ocenę sytuacji na giełdzie — wraz ze wzrostem liczby akcji maleje bowiem niebezpieczeństwo zniekształcenia indeksu przez wahania cen akcji, z których jest on zbudowany; indeksy mogą uwzględniać wszystkie spółki lub tylko ich część; _t zależeć również od zmian wartości akcji, a nie tylko od wartości akcji; i uwzględniać udziały akcji danej spółki w globalnej liczbie akcji będących przedmiotem obrotu na konkretnej giełdzie (ustalanie w indeksie wag dla akcji poszczególnych spółek); w celu zapewnienia wysokiej reprezentatywności kapitał wybranych spółek powinien stanowić duży udział kapitałów spółek notowanych na giełdzie;

•    eliminować akcje, których kursy są ustalane nieregularnie lub nie w pełni uwzględniają ich popyt i podaż.

Przy obliczaniu indeksów giełdowych duże znaczenie ma sposób doboru i przetwarzania rzetelnych informacji i to nie tylko dla kształtowania się jego wartości, lecz także dla interpretacji otrzymanych wyników obliczeń. Indeksy te są codziennie publikowane w różnych mediach.

Indeksy giełdowe są konstruowane przez giełdy papierów wartościowych, a także przez instytucje zajmujące się analizą porównawczą efektywności inwestowania na rynkach kapitałowych. Na giełdach istnieje tendencja do obliczania różnych indeksów wyrażających różne treści poznawcze zależne od obszaru ich zastosowania. Podobna tendencja występowała w rozwoju Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, na której powstawały kolejne indeksy rynku.

Wśród indeksów giełdowych wyróżnia się: cenowe i dochodowe, Indeksy cenowe są najbardziej powiązane z rynkiem giełdowym, ponieważ uwzględniają zmiany cen akcji i nie obejmują dochodów osiąganych przez inwestorów poza giełdą (głównie dywidendy). Natomiast indeksy dochodowe są bardziej złożone, ponieważ zgodnie z założeniami a priori uwzględniają wszystkie dochody z akcji