P1520675

częstości pobierania paszy (tab. 6.2). Najwięcej śliny produkują przyusznice. Znaczenie śliny jest wielostronne: 1) ułatwia połykanie, nawadnia i pokrywa śliskimi mucynami kęs pokarmowy, 2) rozpuszcza składniki chemiczne w paszy i umożliwia jej ocenę smakową, 3) chroni błonę śluzową jamy ustnej, a dzięki immunoglobulinie A, lizozymowi i laktoferrynie ma bakteriobójcze

Tabela 6.2. Dobowa objętość śliny i jej pH u różnych gatunków zwierząt

Gatunek	Objętość śliny ]	pH śliny
Krowa	50,0	8,3
Owca	10,0	8,1
Świnia	13,0	7,3 ’
Koń	35,0	7,5
Pies	1,5	7,5

działanie, 4) utrzymuje właściwe pH jamy ustnej na skutek wysokiego stężenia wodorowęglanów i innych jonów. Buforujące działanie śliny jest szczególnie ważne u przeżuwaczy (patrz str. 156). Ślina u dorosłych krów i owiec jest wydzielana bez przerwy, nawet w okresach między pobieraniem pokarmu. Dostając się do przedżołądków, alkalizuje ich środowisko i dostarcza mocznika. Ślinianki przyuszne świni wydzielają ślinę, która zawiera a-amylazę. Enzym ten zapoczątkowuje trawienie skrobi, hydrolizując wiązania a-l,4-glikozydowe. Produktami trawienia są dekstryny i disacharyd maltoza. Amylaza ślinowa jest aktywna w obecności jonów Cl^- i w pH 6,9. Enzym kontynuuje trawienie skrobi w żołądku świni (str. 150).

Zasadnicze wydzielanie śliny odbywa się w nerwowym odruchu bezwarunkowym. Odruch ten rozpoczyna się pobudzeniem mechano- i chemiore-ceptorów jamy ustnej, którymi są zakończenia nerwów trójdzielnego i twarzowego. Czynnikami, które pobudzają receptory są składniki paszy znajdujące się w jamie ustnej. Stan pobudzenia dociera wymienionymi nerwami do podstawowego ośrodka nerwowego wydzielania śliny w rdzeniu przedłużonym. Od ośrodka nerwowego impulsy nerwowe przewodzone są do gruczołów ślinowych nerwami przywspółczulnymi i współczulnymi. Pobudzenie przywspółczulne aktywuje ślinianki do wydzielania dużej objętości wodnistej śliny. Układ współczulny pobudza ślinianki do wydzielania małej objętości śluzowej śliny. U zwierząt może wystąpić także sekrecja śliny spowodowana przez wyuczony odruch warunkowy, np. na widok lub zapach pokarmu.