P1520677

6.4. Budowa przełyku i żołądka j ednokomoro wego

Przełyk jest długim przewodem, łączącym jamę ustną i gardło z żołądkiem. Dzieli się na część szyjną, piersiową i brzuszną (rys. 6.1). Błona śluzowa przełyku pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim i występują w niej podłużne fałdy. Przełyk, dzięki dobrze rozwiniętej warstwie podśluzo-wej i fałdom śluzówki, jest bardzo rozciągliwy. Skurcze warstwy okrężnej i podłużnej mięśniówki powodują ruchy perystaltyczne przełyku, które transportują kęs pokarmu oraz płyny w kierunku żołądka.

U zwierząt nieprzeżuwających żołądek jednokomorowy (gruczołowy) jest rozszerzoną częścią przewodu pokarmowego, leżącą tuż za przeponą. W żołądku wyróżnia się trzy części: początkową — wpustową, którą wyznacza ujście przełyku do żołądka, środkową - trzon żołądka i końcową -odiwiernikową, w której żołądek przechodzi w dwunastnicę (rys. 6.5). Dolna krawędź żołądka jest wypukła (krzywizna większa), a górna wklęsła (krzywizna mniejsza). U krów i owiec właściwym żołądkiem gruczołowym jest trawieniec. Ma on kształt gruszkowaty. Rozszerzona część trawieńca kieruje się w stronę ksiąg, zwężona zaś w stronę dwunastnicy. Trawieniec, otworem księgowo-trawieńcowym połączony jest z księgami, a jego część odźwier-nikowa przechodzi w dwunastnicę.

Wnętrze żołądka wyścielone jest błoną śluzową, która ma zróżnicowaną budowę u poszczególnych gatunków zwierząt, dlatego wyróżnia się dwa typy: żołądek jednokomorowy prosty (pies) i żołądek jednokomorowy złożony (Świnia i koń). W żołądku psa śluzówka wyposażona jest w nabłonek jednowarstwowy walcowaty, a gruczoły żołądkowe występują w całej śluzów-. ce. Podobnie zbudowana jest śluzówka trawieńca. U świni i konia w śluzówce żołądka występuje część gruczołowa, mająca nabłonek jednowarstwowy wal-i cowaty i część bezgruczołowa, która ■wysłana jest nabłonkiem wielowarstwo-, wym płaskim.

W śluzówce żołądka występują liczne gruczoły żołądkowe. Dzielą się i one na trzy typy: gruczoły wpustowe, gruczoły właściwe i gruczoły i odźwiemikowe. W części gruczołowej żołądka zajmują one trzy różne stre-| fy: 1) gruczołów wpustowych, 2) gruczołów właściwych i 3) gruczołów odźwier- ■ nikowych (rys. 6.5). W żołądku psa i konia oraz trawieńcu przeżuwaczy strefa” gruczołów wpustowych zajmuje wąski pas błony śluzowej, strefa gruczołów właściwych występuje w trzonie, za nią zaś rozciąga się strefa gruczołów odźwiemikowych. U świni część bezgruczołowa żołądka (przy ujściu przełyku): zajmuje ok. 1/5 wewnętrznej powierzchni. Wzdłuż krzywizny większej rozciąga się strefa gruczołów wpustowych, zajmując prawie połowę błony śluzowej. Bezpośrednio przy wpuście występuje mały worek ślepy (uchyłek żołądka). Drugą połowę żołądka zajmuje strefa gruczołów właściwych (większą część? i odźwiemikowych (mniejszą część). Cechą charakterystyczną żołądka konia

144