P5231012

«6

•tirorrala bariery preparatu o dużym stężeniu na powierzchni drewna, dlatego badanie glębokośol wnikania ty oh preparatów nie odgrywa tak dużej roli, jak przy środkach grzybobójozyoh lub owadobójczyoh.

Fosforany wykryć można w drewnie za pomooą błękitu molibdenowego, do [czego przygotować należy następująoe roztwory:

fiomtwór A: 60 ml kwasu siarkowego HjSO^ o gęstośoi 1,785 «/“l umlesz-oza się w porcelanowej zlewoe, dodaje 3*01 g sproszkowanego trójtlenku molibdenu MoO^ i mieszając ogrzewa do wrzenia. Po oałkowitym rozpuszczeniu MoO^ w kwasie siarkowym ostrożnie przenosi się otrzymany roztwór do około 300 ml destylowanej wody i po ostudzeniu uzupełnia do objętości UOO ml.

Roztwór Bz 0,51 g ohlorku cynowego SnCl₂ • 2 HjO cz.d.a. rozpuszcza się w 100 ml wody destylowanej, silnie wstrząsając. Otrzymany roztwór jest lekko mętny i przygotowywać go należy zawsze bezpośrednio przed użyoiem.

Ha badane drewno nanosi się najpierw roztwór A i po Jego dokładnym miąknięoiu nanosi roztwór B. V przypadku obeonośoi w drewnie fosforanów pojawia się wyraźne, intensywne niebieskie zabarwienie. Nieznaczne, Jasnoniebieskie zabarwienie wystąpić może również w przypadku drewna nie zawierająoego fosforanów.

6.3. VYKRYYAXXE PięCIOCHLOROFENOLU

Pięoioohlorofenol Jako związek chemiczny znany jest już od 18*t1 roku, leoz zastosowanie w ochronie drewna znalazł dopiero około 100 lat później. V USA wprowadzony został w 1936 roku 1 od tego ozasu zakres jego stosowania rozszerza się ooraz bardziej, obejmująo również inne kraje, pako związek o wysokich właśoiwośolaoh grzybo- 1 owadobójozyoh stosowany Jest w postaoi roztworów w różnego rodzaju rozpuszczalnikach organioz-nyoh i nośnikach typu olejowego. Znajduje także zastosowanie rozpuszczalna w wodzie Jego sól sodowa lub miedziowa oraz rozpuszczalna w rozpuszczalnikach organicznych pochodna aminowa czego przykładem jest pię-©loohlorofenolan dehydroabietyloamlny (ryo. 35).

Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że pięoioohlorofenol wnika w drewno nierównomiernie. V przypadku roztworów w niektórych rozpuszczalnikach organicznych zaohodzio może wędrówka z głębszyoh warstw drewna ku powierzchni i obserwuje się tzw. "wysalonie¹¹ pięoiochlorofenolu na impregnowanym drewnie. Utrudnia to wykańozanie drewna powłokami lakierowymi. Nierównomierne wnikanie pięoiochlorofenołanu sodowego w drewno przypisuje eię osadzaniu tego związku na włóknach oraz przemianie na powrót w nierozpuszozałny w wodzie pięoioohlorofenol, czemu sprzyja naturalny odczyn drewna.

7nM rw i WtoiB

□

drewna

Ryc. 36, Wykrywanie w drewnie obeonośoi pięcloohlorogenolu (i innych ohlorowoopoohodnycb) metodą Beilstena (z Sander—

OH

Cl

Cl

a;

ONo

Cl

'/ Cl

V Cl

O

E

W

ol

Hf

ch₃

fi

35. Wzory ot r uk tura Ines pśęoiochlorofenolu (a), pięoiochlorofenolanu

Wstępną próbę na obecnoóo pięoioohlorofenolu i Jego poohodnyoh w drewnie można przeprowadzić za pomocą próby Be lis teina, która umożliwia wy-

kryoie obecności chlorowców w związkach organicznych. Próbę tę wykonają się w ten sposób, de do odpowiednio ugiętego i wydarzonego paska blaohy miedzianej o wymiarach 1 z 15 cm wkłada się próbkę badanego drewna (ryo.

36). Przygotowany w ten sposób pasek blachy umieszoza się w płomieniu palnika gazowego. Łatwo lotne związki chlorowców ulatniają się z drewna przed jego zapaleniem i barwią płomień palnika Intensywnie na kolor zielony. Pobiera Jąo próbki z różnych warstw drewna, modna w przybliżeniu ocenić głębokość wniknięcia preparatu w drewnom Reakcja ta nie Jest jednak charakterystyczny tylko dla pięoiochlorof enolu i Jego pochodnych, modna w ten sposób stwierdzić obecność w drewnie takich związków owadobójczych, jak DDT ( dw u chlor odwuf eny lo-trójchloroetan) i HCH (aześciochlorooy-klohsksan).

Barwną reakcję na obeonośo pięcio-ohlorofenolu w drewnie modna wykonao z udziałem dwutlenku ohloru i dwwetylo-aniliny. V reokoji tej pięoioohloro^e-nol utlenia się do ohloranilu (trój-chloroohinonu), który reagując z dwume-tyloanillną powoduje powstanie fioletu metylowego. Reakcję tę wykonuje się w naatępująoy sposób:

Badaną próbkę poddaje się najpierw działaniu dwutlenku obioru. V tym oolu umieszcza się próbkę w szczelnie zamkniętym eksykatorze (lub innym naozyniu szklanym), uklndająo ją na podkladoe szklansj w taki sposób, oby dostęp dwutlenku obioru był swobodny ze wszystkich stron• Dwutlenek chloru otrzymuje się w tym eksykatorze w taki sposób, Ze umieszoza się w nim naczynie % równymi ilośoiami (np. po 18 g) kwasu szozawiowego (CCQH)₂ i chloranu potasowego KCIO^, zwildonymi niewielką ilością wody. Po 2Sjd~