page0938

930

Santok —Saona

opanował bezpowrotnie Otto margrabia Brandenburgski. W Santoku jest opactwo Cystersów, a do zamku przywiązany był tytuł kasztelana mniejszego.

Santonina_f jestto ciało krystaliczne otrzymywane z cyt waru (Semen cinae% które używa się jako bardzo skuteczny środek przeciw robakom we wnętrznościach ludzkich żyjącym.    T. C.

Santoryn, jestto minerał podobny do trassu z wyspy Santoryn (ob.) stanowiący wyborny cement krzemienny.    T. C.

Santorin, czyli Santorini, starożytna Thera, wyspa najwięcej na południe położona z należących do Grecyi Cyklad ów, ma 2 mile kw. rozległości i tworzy z Amorgo i kilku innemi sąsiedniemi wyspami eparchię Thera. Ziemia jej jest natury wulkanicznej; wybrzeże zachodnie wgięte w kształcie sierpa, wznosi się na 300 stóp wysokości; najwyższa góra St. Eliasza z klasztorem na szczycie dochodzi do 1,800 stóp. Wysepki Theresia i Aspronisi leżące na zachód Santorinu, połączone są z wyspą tą w całość pod względem geologicznym. Natura od najdawniejszych czasów usiłowała w obrębie tych wysepek utworzyć wulkan i dla tego przestrzeń ta częstym podpadała wstrząśnieniom i przewrotom. W r. 184 przed Chr. w środku wzniosła się wysepka Hiera, obecnie zwana Palaeo-Kaimeni, która w r. 1427 po Chr. nagle się rozszerzyła; w r. 1573 powstała nowa wysepka Mikro-Kaimeni, wreszcie w r. 1707—9 Neo-Kaimeni, która ciągle jeszcze parę siarkową wyziewa. Na Santorinie wcale nie ma wody bieżącej. Wybrzeża są po większej części niedostępne. Wewnątrz wyspy ziemia jest bardzo żyzna i bujnie rodzi jęczmień, baw^rełnę, owoce południowe i wyborne wina, z których słynie białe i czerwone Vino-Santo. Znajduje się tu wiele szczątków i zabytków starożytności, jako to: zwaliska muru miasta, gruzy kolumn, grobowce, napisy. Ludność wynosząca 15,000, częścią greckiego, częścią rzymsko-katolickiego wyznania, jest czynna, umiarkowana i posiada wiele swobód, mieści się w pięciu miasteczkach i około piędziesięciu wioskach. Główne miejsce jest Phira lub Thira nad wybrzeżem zachodniem, zaopatrzone w znaczne zapasy wina, z portem.

Sanato (Alexander), wierszopis łaciński, Wenecyjanin, bawił w Polsce w XVI wieku i wplątał s.ę w jakąś sprawę, za którą wieziony i sądzony był w Elblągu, jak sam o tern w przedmowie do jednego z dzieł sw^roich opowiada. Dzieła jego w Krakowie n Wierzbiety drukowane są: 1) De origine anfman-fium,peccati mortis et poenUentiae, Carmen propheticum (Kraków, br., w 12). Prócz innych znajduje się tu ciekawy wiersz opisujący elekcyje magistratu krakowskiego. 2) Epicedlum in landem perpetua memoria calca di Nicolai Ko-ricziński de Curitno (Kraków, roku 1571), ważne do historyi domu Ko-rycińskich.    F. M. S.

Saona (Sądne) u starożytnych Arar, później Sauconna zwana, największa z rzek wpadających do Rodanu, wypływa z wysokości 1218 stóp w departamencie Wogezów, przyjmuje z prawej strony pomniejsze tylko strumienie, z lewej między innemi rzeki Oignon, Doubs, Seill i Reyssouse; bieży przez miasta Jussey, Chatillon, Gray, gdzie się staje spławną, dalej przez Verdun,

\ Ihalons, potem zwTacając się na południe przechodzi przez Tournus, Macon, Trevoux i łączy się pod Lyonem z Rodanem, przepłynąwszy 59 mil. Od Cha-Jons rozpoczyna się żywy ruch żeglugi parowej. Przez kanały ma kommu-nikacyją z rzekami Loire, Sekwaną i Renem. Departament Wyższej Saony (Hąutę Saone) w wschodniej Francyi, stanowiący niegdyś część prowincyi