P1130645 resize

44

(Stochy Annopolskie),    •* wschodniej części Niecki Nid/iiAłlicj, Na lyrfi oiłiłflicti terenach frt>

dukcja była oparta * dużym stopniu (poza wykorzystywaniem krzemienia narzoiowego) na krzemieniu impur Urwanym. niejednokrotnie ił z odległego Wołynia.

Kształty wytworów ery półwytworów krzemiennych kultury CMn|iMi*VcNlł (tabl, XI: 11—21 i XIII: 10*27) jedynie w nieznacznym stopniu stanowią kontynuacje kr/emiemaf»twa ktaayc/nycłi grup kultury ceramiki sznurowej R'.żr,K.* w stosunku do tych <Matnich polega mc tylko na szerszym może wachlarza form i występo-waniu pracowni związanych z madami (których mc stwierdzaliśmy u kia tycznych t/nwwwuhr), ale głownie na coraz powt/echmcjtzym stosowaniu techniki odłupkowej •// miejsce wiórowej, wyraźnie schodzącej na plan dalszy przy o zyskiwaniu pólturowca do wykonywania rozmaitych narzędzi pracy.

Z form nawiązujących do okazów z poprzedniego okrętu należy wymienić przede wtzytlkirn sereowatc grodki strzał do luku, doił krępe, pokryte często retuszem naciskowym. Masowe ich występowanie na wielu stanowiskach — i to w postaci również niedokończonej - świadczy, że znajdowały się tam ich wytwórnie.

Na terenie Słowacji i Moraw, gdzie dawał się odczuć brak krzemienia, wykonywano je (podobnie jak i inna narzędzia) z rogowca, obsydianu lub radiolarytu. Ostatnio został odkryty na terenie wymienionej już mady kultury CMopicc-Yctcłć w Orliskach Sofcofnickich skarb grodków umieszczonych w doniczkowutym nehmym kubka zdobionym sznurem.

W inwentarzu krzemiennym oma wianej kultury pospolicie występują drapacze różnego typu, także krążkowe, noże wykonane z odhrpków (rzadziej z wiórów) o krawędziach zaostrzonych płaskim retuszem, wiertła oraz siekiery dwóch typów, a mianowicie - tradycyjne 4-ścienne oraz pojawiające się po raz pierwszy, 2-kunnt o przekroju soczcwkowatym W niektórych późnych zespołach spotyka się, już sporadycznie, groty oszczepów ora/ tzw. sierpy, które nie odbiegają od wyrobów kultury mierzaaowickiej czy strzyżewskiej, dlatrgn też zostaną omówione poniżej.

Wgr obuch i osadach znajdowane są od czasu do czasu wyroby kamienne. Chodzi tu przede wszystkim o toporki (tabl. XIII: 20, XVI: 13) zazwyczaj klinowate lub romboidalne (5-boczne), naw ląrująrc nieco (zwłaszcza te romboidalne) do późnych typów w klasycznych grupach kultury ceramiki sznurowej. Oryginalny i gdzie indziej nic znany olcaz płaskiego facetowanego toporka (może raczej motyki) odkryto w grobie w Halinie na Morawach (Z. Trnaćkwa 1960: 157, ryc 60).

Na osadach spotyka się też piaskowcowe płyty, służące do szlifowania siekier, W Gródka pod R '/wisem, w pobliżu jednego z obiektów mieszkalnych grupy gródecfco-zdolbickicj, znaleziono także płyty piaskowcowe interpretowane przez I. Swieszmkowa jako żarna (1974, t 91 >. /. kamienia (w jednym wypadku z łupku) wykonane były płytki łucznicze; znaleziono je dotąd w 3 zespołach naszej kultury. Dwie z nich (łwięcsce. Nowo Huia> płaskie i szerokie, z 4 otworkami (tabl. XVI: A4), analogiezne są do formy powszechnej w kulturze pucharów dzwonowatych. trzecia (V, $ikulovi 1961, s. 11, ryc. 2:7) wąska i jednostronnie wypukła (Sudomcfice) spotykana bywa poza kulturą pucharów dzwonowatych także w innych kulturach z początków epoki brązu w Kotlinie Karpackiej.    _

Stosunkowo liczne są wyroby z materiałów organicznych w tym przede wszystkim różnego rodzaju przekh*-wacze i szydła wykonane z kości promieniowej kozy i owcy, często z zachowaną główką stawową jako trzonkiem, następnie dłuta z kości bydlęcych. Sporadycznie pojawiają się już także kościane szpile (lub igły) z wywierconym otworkiem przy główce, a także o bliżej nic określonej funkcji łopatkowate narzędzia sporządzone z bydlęcych żeber czy obojczyków, W grobach występują okrągłe, płaskie łub cylindryczne paciorki kościane, a zdarzają się także bursztynowe (np. Vcsclś) w formie niedużych kółek o okrągłym przekroju. Z Niedźwiedzia, woj, krakowskie, pochodzi interesujący stożkowy guzek kościany z ot worem do zawieszenia w kształcie Mery V analogiczny do tego rodzaju przedmiotów rozpowszechnionych w kulturze pucharów dzwonowatych. Spoza terenu Polski znamy też półkolisty wisior z muszli śródziemnomorskiej (Dżwinogród, rej. Lwów). Brak natomiast w naszej kulturze paciorków fajansowych oraz wisiorów z szabli dzika.

Wyroby metalowe (tabl. XV: 8-14, XVI: 3, 6, I, 9) spotykane są w kulturze Chłopice-Veseśś jeszcze dość rzadko. Są to prawie wyłącznie ozdoby miedziane. Wymienić tu należy stosunkowo nieliczne tzw. zausznice w kształcie wierzbowego liścia, niedużych rozmiarów o gładkim, niezbyt długim liściu (tabl. XV: 8. 19-1] Zbliżona do tych zausznic jest wąska blaszka z. haczykiem do zawieszania, znaleziona razem z płytką fuczr i kubkiem w grobie nr 1 * Święcicach (tabl XVI: 3). Do wyjątku należą dwa okazy o większych liściach z wytłoczonym żeberkiem <Rypinów pod Lwowem) reprezentujące typ rozpowszechniony w nieco późniejszym okresie, głównie w kulturze ttrzyżowsfciej Zupełnie sporadycznymi znaleziskami są także dwie za . typu irlandzkiego z Sulechowa, woj krakowskie (tabl. XVI B6) pochodzące zapewne z grobu wyposaJ w dzban (tabl. XVI: B5), Poza tym znamy proste kótk.>-/ausznice lub pierścienie wykonane z niezbyt grabę go drutu / końcami /a< hodzącyrni na siebie Z grobów w Nowej Hucie i Żernikacb, woj. kieleckie, pochodzą także zausznica w formie spiralsk wykonane z drutu złotego (tabl. XVI C9j. Jedyne dotąd okazy naszyjnika i bran-