Piłka nożna w szkole 1

JÓZEF BERGIER Biała Podlaska

PIŁKA NOŻNA W SZKOLE

Wstęp.

Gra w piłkę ńożna cieszy się szczególnym zainteresowaniem dzieci od pierwszego okresu pobytu w szkole. W ostatnich latach obserwujemy w naszym kraju zwiększenie tych zainteresowań wśród dziewcząt, które to zjawisko w wielu państwach Europy pojawiło się znacznie wcześniej.

W pierwszym okresie nie jest jeszcze dzieciom potrzebne boisko, a najważniejszą sprawą jest posiadać przybór i cieszyć się z uczestnictwa w zabawach i grach na małych placach. Tak wczesne praktyczne zainteresowanie piłką nożną przez dziewczęta i chłopców nasuwa pytanie jak pogodzić wczesne nauczanie z niebezpiecznym zjawiskiem zbyt szybkiego wprowadzania specjalizacji. Pamiętać zatem należy, iż głównym zadaniem pierwszego okresu nauczania jest wstępne zapoznanie z dyscypliną. Podkreślić ponadto należy, iż nauczanie powinno być tak realizowane by dostarczało uczniom jak najwięcej radości z wykonywanych ćwiczeń. Najlepiej spełniają te zadania mini gry. Umożliwiają one bowiem wszechstronne i wielokierunkowe oddziaływanie na uczniów. Towarzyszy im ponadto duże zaangażowanie emocjonalne w rywalizacji, co przybliża dzieci do sportu.

O nauczaniu piłki nożnej najmłodszych

Wśród różnych metod nauczania techniki w ostatnich latach pojawiła się metoda, „od całości przez szczegół do całości” (Czajkowski 1989). W tej metodzie nauczania w grach zespołowych proponuje się uczniowi to czego on oczekuje tj. strzelać bramki i cieszyć się grą. Na wstępie, uczeń winien zrozumieć istotę danej dyscypliny sportu, a więc grę w jej możliwie prostej postaci. Natomiast nauczanie podstawowych umiejętności staje się w tym czasie czymś wtórnym. Pamiętać jednak należy, że jeśli rozpoczniemy nauczanie od „uproszczonej” całości, to na tym nie poprzestajemy. W dalszej kolejności doskonalimy umiejętności techniczne doprowadzając je do możliwie dużej perfekcji po to, aby znowu zastosować je w grze. Istotą tak rozumianej metody jest założenie, aby poznane umiejętności możliwie szybko doskonalić w warunkach gry. Jednak podstawowa dewiza brzmi: „najpierw gra potem technika”. Wychodząc z istoty tej metody proponujemy zacząć od zapoznania ucznia z istotą dyscypliny w formie mini gier i zabaw z piłkami, pamiętając że uproszczona znajomość gry wymaga systematycznych uzupełnień przez nauczanie podstaw techniki.

Na wstępie nauczania potrzebnych jest szereg ćwiczeń oswajających z piłką np.:

—    podrzuć piłkę w górę, odbij ją kolanem i chwyć oburącz,

—    upuść piłkę z rąk i pozwól jej odbić się, po czym kopnij w górę, a następnie chwyć oburącz opadająca piłkę,

—    podrzuć piłkę w górę, odbij ją głową, następnie chwyć oburącz,

—    kopnij piłkę w górę, obróć się dookoła i chwyć oburącz,

—    podrzuć piłkę do góry, wykonaj jak najwięcej klaśnięć i chwyć opadającą piłkę,

—    prowadź piłkę nogą, na sygnał zatrzymaj piłkę podeszwą,

—    odbij piłkę dwa — trzy razy w powietrzu dowolną częścią stopy (żonglerka),

—    rzuć piłkę do przodu, pobiegnij za nią zatrzymując piłkę podeszwą,

—    prowadź piłkę po kole — wokół chorągiewki,

—    prowadź piłkę slalomem między 4 chorągiewkami.

Pozwólmy uczniom cieszyć się z posiadania piłki także z używaniem rąk, gdyż koordynacja i technika są jeszcze słabo rozwinięte.

W nauczaniu gier początkujących dziewcząt i chłopców należy pamiętać o uproszczonych przepisach związanych z: wielkością placu gry, ilością grających i stosowanych piłkach.

Gry winny odbywać się na małych placach, nie większych niż 20 x 10 m, z różnie ustawionymi bramkami, z udziałem małej ilości uczniów. Dla zespołu atakującego powinniśmy stworzyć łatwiejsze warunki rywalizacji przez większą liczbę atakujących graczy przeciwko broniącym się np. gry 3 : 2, 4 : 2. Do gry należy używać lekkich piłek gumowych i plastykowych oraz typową, małą piłkę nożną nr „3” o obwodzie 70 cm.

Mini gry

Gry dla klas I — U.

W trakcie gier z najmłodszymi należy być bardzo wyrozumiałym i cierpliwym na niepowodzenia grających. Dzieci praktycznie dopiero poznają podstawowe umiejętności panowania nad pitką: uderzenie, prowadzenie piłki czy jej przyjęcie. Dlatego gry powinny mieć charakter zabawowy. Dziewczęta i chłopcy w klasach młodszych mogą uczestniczyć w zajęciach wspólnie (ryc. 1-3) Gry dla kl. III.

W wieku około 9 lat możemy zaproponować dziewczętom i chłopcom nieco trudniejsze formy gier. Uczniowie coraz bardziej spróbować chcą „prawdziwej piłki” w swoim wykonaniu. Trzeba jednak nadal pamiętać, że głównym celem jest przygotowanie dzieci do uprawiania piłki nożnej. Nie możemy oczekiwać od nauczycieli wyników. Naszym celem jest dostarczenie ćwiczącym radości i zadowolenia w nastroju przyjemnej rywalizacji, choć pogodzić się z porażką jest w tym wieku uczniom czasami bardzo trudno (ryc. 4 — 6).

Gry dla kl. IV — VIII.

Po okresie nauczania początkowego uczniowie rozpoczynają drugi etap nauczania w szkole podstawowej. Dziewczęta i chłopcy przechodzą naturalnie do odrębnych grup zajęć na lekcjach wychowania fizycznego. Jest to okres tworzenia klas z rozszerzonym programem wychowania fizycznego z ukierunkowaniem na piłkę nożną. Uczniowie posiadają z reguły opanowane podstawowe umiejętności podań i uderzenia piłki — strzału. Pamiętać jednak należy, iż dla IV-klasistów duży plac gry jest nadal nie wskazany i najlepiej czują się w mini grach z udziałem mniejszej ilości grających (ryc 7 — 9).

1. NAUCZANIE PODSTAW UMIEJĘTNOŚCI PIŁKARSKICH

Na umiejętności w piłce nożnej składają się takie czynności panowania nad piłką jak:

—    uderzenia piłki

—    przyjęcia piłki,

—    prowadzenie piłki — drybling

—    zwody

—    odbieranie piłki

—    gra ciałem

—    wrzut z linii bocznej (aut)

—    technika gry bramkarza

W niniejszym opracowaniu przedstawiono podstawowe umiejętności: uderzenia piłki, przyjęcia izwody

W zakresie uderzeń piłki nogą zagrania: wewnętrzną częścią stopy, wewnętrznym podbiciem, zewnętrznym podbiciem, prostym podbiciem oraz uderzenie piłki głową.

W obrębie przyjęć piłki: podeszwą, wewnętrzną częścią stopy, prostym podbiciem, klatka piersiową. W zakresie zwodów

—    zwód pojedynczy przy prowadzeniu piłki.

W proponowanej metodyce nauczania umiejętności technicznych z piłki nożnej sugeruje się odejście od dotychczas zalecanego w programach szkolnych nauczania w kolejnych klasach wy-