PICT6312

■

■■i

x.

Przegląd metod i technik badań pedagogicznych

Istotnym dopełnieniem omówionych dotychczas problemów metodologicznych, dotyczących badań pedagogicznych, są z pewnością różnego rodzaju metody i techniki badawcze, czyli określone sposoby postępowania badawczego. Stanowią one — jak podkreśla się we współczesnej metodologii badań naukowych — sposoby mniej lub bardziej zróżnicowane. Pomimo to jednak mają wiele cech wspólnych. Tak np. każdy z nich stanowi w gruncie rzeczy - używając słów Tadeusza Kotarbińskiego (1957, s. 667) - „sposób systematycznie stosowany, to znaczy stosowany w danym przypadku z intencją zastosowania go także przy ewentualnym powtórzeniu się analogicznego zadania". Różnią się natomiast między sobą bardziej ogólnym lub bardziej uszczegółowionym sposobem podejścia badawczego. Ogólny sposób takiego podejścia przypisuje się zazwyczaj metodzie, a szczegółowy sposób technice badań pedagogicznych.

Tak więc metoda badań w powyższym jej rozumieniu odnosi się do ogólnych dyrektyw czy norm (reguł) postępowania badawczego, tj. obo-: wiązujących bez względu na cel, jakiemu ma ona służyć, i warunki, w jakich się ją stosujeMlęchnika badań natomiast jest tożsama z bliżej skonkretyzowanymi wstcażcinlami, określającymi możliwie dokładnie i szczegółowo przebieg organizowanego za jej pomocą procesu badawczego (por. J. Szczepański, 1951, s. 51). Podporządkowana jest z reguły określonej metodzie badań i pełni wobec niej rolę służebną. Inaczej mówiąc, technika badawcza jest zawsze pewną uszczegółowioną odmianą metody badań. Ta z kolei może w zasadzie poszczycić się kilkoma różnymi technikami badań.

Jak dotąd nie ma jednoznacznego rozumienia metod i technik badawczych (por. W. P. Zaczyński, 1995, s. 16-20). Na próżno byłoby również poszukiwać ich klasyfikacji w pełni wyczerpującej i rozłącznej. Jest to - jak sądzę - na obecnym etapie rozwoju naukowego pedagogiki raczej przedwczesne i chyba niemożliwe.