Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 07 20093116 bmp

W. Plurek W Ifp ilo miu&l o AomiMtfcemiitJif, Wjruouj 200(1, ISBN 97*-43 W301-U-6.C byWAlH 200R

7^ Wstęp do nauki o komunikowaniu

Sam wyraz medium jest urzeczownikowioną form;} rodzaju nijakiego łacińskiego przymiotnika mcdius ‘środkowy, pośredni, pośredniczący’; łacińskie medium to przede wszystkim środek’ odcinka, powierzchni i przestrzeni, także środek danego okresu; ponadto było używane w znaczeniu ‘środek zaradczy’; ale jako odpowiednik polskiego wyrażenia media komunikacji społecznej słownik polsko--łaciński podaje wyrażenie instrumentu communicationis socialis. Do polszczyzny przywędrował pewnie w wieku XVI¹, a różne jego znaczenia przyjmowaliśmy zapewne najpierw za pośrednictwem języka niemieckiego, później francuskiego, a ostatnio angielskiego. W Słowniku warszawskim, dokumentującym stan polszczyzny sprzed wieku, wyraz medium ma dwa znaczenia: 1. ‘to, co coś innego w środek obejmuje, sfera czego, ognisko, środowisko’ z przykładami Powietrze jest medium istot oddychających. Woda jest medium ryb; 2. ‘osoba pośrednicząca w [...] porozumiewaniu się pomiędzy ludźmi i duchami’. O pół wieku młodszy od warszawskiego Słownik języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego notuje trzy znaczenia wyrazu medium: 1. ‘osoba łatwo ulegająca hipnozie’, 2. ‘coś, co stanowi ośrodek przewodzący, środowisko’ i 3. ‘w śpiewie średnie tony’.

Trudno dziś uwierzyć, że opublikowany zaledwie ćwierć wieku temu Słownik języka polskiego pod red. Mieczysława Szymczaka dodaje do hasła medium tylko jedno nowe znaczenie: to językoznawczy termin ‘strona zwrotna czasowników’. Nie można się jednak temu dziwić, jeżeli nie ma choćby odsyłaczowych haseł medium czy media w Encyklopedii wiedzy o prasie z roku 1976. Te braki rekompensuje słownik Szymczaka obecnością wyrażenia środki masowego przekazu, a Encyklopedia wiedzy o prasie hasłem Środki komunikowania masowego. Rzeczywiście jednak w słownikach języka polskiego hasła medium i media z uwzględnieniem ich znaczeń komunikologicznych i medioznawczych pojawiły się dopiero w połowic lat 90. ubiegłego wieku, tzn. w okresie zintensyfikowanych wpływów angielszczyzny na zachowania językowe Polaków.

To właśnie językowi angielskiemu, a ściślej mówiąc jego amerykańskiej odmianie zawdzięcza współczesna polszczyzna, a wraz z nią zapewne większość języków świata karierę formy media jako liczby mnogiej rzeczownika medium. W dyskursie publicznym przez media rozumie się różne kanały komunikowania, zwłaszcza zaś kanały komunikowania masowego, czyli media masowe (zwane też z amerykańska mass mediami).

W odpowiedzi na hasło medium przeglądarka Googlea podaje 1,7 miliona notowań w języku polskim; hasło media także tylko w sferze języka polskiego wywołuje

Słownik polszczyzny XVI wieku notuje go w formie medyjum w znaczeniu 'środek zaradczy' i pojedyncze przykłady w trzech innych znaczeniach.

i