Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 07 20093354 bmp

W. Pisarek Wslfp ,io itoriiti ■> fcauunifcmtwnu. Warszawa 2UOS. ISBN 978*85*60501-14-6. C by WA.P 2008

Typografia mediów masowych ”] 29

■ wielkość nakładu (gazety i czasopisma niskonakładowe, wielkonakładowe^{1 2 3 4 5 6}, masowe, elitarne);

■ sposób kolportażu' (gazety prenumerowane, gazety sprzedawane na ulicy, gazety ścienne);

■ geograficzny zasięg adresu czytelniczego (pisma światowe zwane też globalnymi, ponadnarodowe, międzynarodowe, ogólnokrajowe, centralne, regionalne, wojewódzkie, powiatowe, miejskie, dzielnicowe, lokalne zwane też czasem depre-cjonująco prowincjonalnymi, sublokalne, zakładowe);

■ orientacja ideowa ¹ gazety lub czasopisma (pisma liberalne, ludowe, lewicowe, konserwatywne, anarchistyczne, komunistyczne", demokratyczne, monar-chistyczne, katolickie, socjalistyczne itp.);

■ tematyka zawartości gazety lub czasopisma (pisma treści ogólnej, pisma kulturalne, literackie, muzyczne, naukowe, ekonomiczne, techniczne, sportowe, fachowe, motorowe, lotnicze, turystyczne, erotyczne, pornograficzne, wnętrzarskie, kulinarne itp.);

■ adresaci czasopisma lub gazety (np. pisma dla kobiet, zwane też kobiecymi, dla dzieci, zwane też dziecięcymi, dla młodzieży, zwane też młodzieżowymi, dla studentów, zwane też studenckimi, dla rodziców, dla mieszkańców wsi, dla mniejszości narodowych, dla hobbystów, np. dla wędkarzy itp.);

■ format edytorski (gazetowy, magazynowy, zeszytowy, broszurowy, książkowy);

■ szata graficzna (pisma ilustrowane, czarne (jednobarwne), kolorowe, pełno-kolorowe, tabloidy);

■ funkcje zamierzone lub nadane (prasa informacyjna, edukacyjna, poradnikowa, reklamowo-ogłoszeniowa, rozrywkowa itp.);

■ związki z instytucjami, organizacjami, partiami, a więc „partyjność” (pisma będące organami partii politycznych, pisma wydawane przez instytucje, pisma związane z instytucjami, ponadpartyjne, niezależne);

Zasadzkę dla tłumaczy i polskojęzycznych czytelników rosyjskiej literatury prasoznawczej jest wyraz

nmogotirażka (a więc dosłownie ‘wielkonakładówka’) oznaczający gazetę zakładową; jest ona „wielko

nakładowa” w porównaniu ze stiengazietą, czyli gazetką ścienną w jednym czy kilku egzemplarzach.

Podstawowe kryterium w klasyfikacji dzienników w Niemczech (por. niemieckie Alwtmancnlza-

tungen vs. Strafienverkaufzeitungen)i ta opozycja stanowi eufemistycznie wyrażony podział na gazety poważne i bulwarowe.

Po II wojnie światowej w zachodniej Europie i USA dzienniki coraz rzadziej deklarują swoją orientację idcologiczno-polityczną, starając się uchodzić za gazety niezależne i pluralistyczne.

Gazety związane z partiami komunistycznymi na całym święcie wyróżniały się dewizą w winiecie tytułowej „Proletariusze wszystkich krajów łączcie się".

' Ze względu na związki z partiami można - zdaniem szwajcarskich prasoznawców - podzielić wszystkie gazety na 6 grup: 1) związane z partią (parieigebundene), np „Al-Baath”; 2} powiązane z partią (partei-verbundette), np. „Le Courrier"; 3) zorientowane na partie (parteigerichtete), np. „Rheinischer Merkur" 4) ponadpartyjne (iiberparteiliche). np. „Le Monde” 5) wszcchpartyjna (ąllparteiliche), np. „Baslcr /.cilung”; 6) aparlyjna (parteifremde), np. „Gazzctta dcllo Sport” (według Piatti 2CHJI).