Prze pok3205

826

Jerzy Stachura • PATOLOGIA CHORÓB PRZEWODU POKARMOWEGO

dać gorsze i mylqce wyniki. Można również uwidocznić pęczki nerwowe z preparatów parafinowych wykonując immunohistochemiczny odczyn na białko SI 00 W czasie operacji zachodzi nieraz konieczność wykonania badania śródoperacyjnego, mrożakowe-go, aby udokumentować długość odcinka aganglio-nowego z brakiem komórek zwojowych i przerostem pęczków nerwowych. Wtedy pobiera się wycinek z mięśniówki jelita i ocenia splot Auerbacha. Konieczna jest właściwa orientacja wycinka.

Nie wszystkie przypadki są wrodzone. Do uszkodzenia neuronów i nabytej hipoganglio-nozy może przyczynić się zakażenie wirusowe, leki, przewlekłe zapalenia, zabiegi chirurgiczne, napromienianie. Chorobę Hirschsprunga może wikłać zapalenie rzekomobłoniaste spowodowane Cloatridium difficile.

INNE ZABURZENIA PERYSTALTYKI

Objawy podobne do choroby Hirschsprunga występują też w hiperganglionozie (nadmiernie rozwinięte sploty Meissnera i Auerbacha). To pozostawiamy do studiowania w specjalistycznych podręcznikach, podobnie jak całą grupę pierwotnych miopatii przewodu pokarmowego. Nie będziemy też poruszać całej grupy chorób, jak np. tzw. coli fis spastiea lub obstipatio hcibitualis, w których dominują zaburzenia czynnościowi* i omawiane są w ramach patofizjologii.

Zaburzenia perystaltyki mogą towarzyszyć systemowym chorobom z autoagresji, a szczególnie aclerodermii. O zajęciu przełyku w zespole CREST mówiliśmy już w rozdziale 7. Zaburzenia mogą dotyczyć jednak także jelita cienkiego, okrężnicy, odbytu i żołądk i

Morfologia. Najwcześniejszymi zmianami w twardzinie uogólnionej są zaburzenia nerwowe, które wynikają ze zmian w naczyniach osłonek nerwowych | depozytów kolagenu uciskających nerwy. To prowadzi do uszkodzenia splotu mięśniowego jelita i zaburzeń perystaltyki. Czasem w splocie Auerbacha występuje niewielki naciek zapalny. Dochodzi do zmian zanikowych mięśnia jelita, a zanikające włókna mięśniowe otoczone są tkanką łączną włóknistą. To pozwało na różnicowanie sclerodermii od pierwotnych miopatii mięśnia jelita, w których zanikło włókna mięśniowe nie są otoczone tkanką włóknistą. Dochodzi ponadto do zmian naczyniowych polegających głównie na zmianach w vasa va-sorum, zgrubieniu ściany i zwężeniu światła arterioli wskutek włóknienia błony wewnętrznej i środkowej. Grubieje błona podstawna naczyń włosowatych.

Zaburzenia perystaltyki mogą towarzyszyć cukrzycy, będąc wynikiem neuropatii cukrzycowej. Około 60% cukrzyków ma zaburzenia pe-rystaltyki, chociaż większość pozostaje bozob-jawowa. Prócz samej neuropatii do zmian może przyczyniać się też mikroangiopatia cukrzycowa, w ciężkich przypadkach także zaburzenia elektrolitowe. Znana jest gastropatia cukrzycowa z opóźnionym opróżnianiem żołądkowym lub nawet gastroparezą. W jelicie mogą wystąpić zarówno biegunki jak i zaparcia. Do biegunki prowadzi zaburzenie perystaltyki z poszerzeniem światła jelita i nadmiernym namnożeniem bakterii.

Morfologia. Mogą być widoczne zgrubienia błon podstawnych jako wynik mikroangiopatii. W samych nerwach widoczna może być wakuolizacja neuronów z tworzeniem wielkich ciał neuronowych lub obrzmienie wypustek dendrytycznych „pogan-glionowych". Występują skutki niedotlenienia.

W błonie śluzowej i podśluzowej występuje włók-nienie, a w ścianach większych naczyń, zwłaszcza tętniczych, występują pierścieniowe ogniska martwicy skrzepowej mięśniówki. Zmiany te mogą przyczyniać się do objawów częściowej niedrożności przewodu pokarmowego, a przy lokalizacji w osicy/prostnicy mogą stać się przyczyną perfo-rac|i przy wprowadzaniu endoskopu.

Do zaburzeń perystaltyki przyczynia się uogólniona skrobiawica. Zrozumiałe, że zaburzenia neurologiczne również wiążą się z zaburzeniami perystaltyki. Nie możemy wreszcie zapomnieć | rzekomej niedrożności przewodu pokarmowego będącej skutkiem jednego z zespołów paraneo* plazma tycznych. Szczególnie dotyczy to raka owsianokomórkowego płuc, w którym rzekoma niedrożność wywołana jest produkcją przeciwciał przeciwneuronalnych. Z innych przyczyn należy wymienić wpływ* leków, chorobę popromienną i infekcje.

CHOROBA NIEDOKRWIENNA JELITA GRUBEGO

I Ostra choroba niedokrwienna dotyka przede wszystkim ludzi starszych z chorobami układu krążenia, miażdżycą, nadciśnieniem, cukrzycą, niewydolnością nerek.

Jeśli zmiana wystąpi u ludzi młodszych, to winniśmy poszukiwać czynników' predysponujących przede wszystkim zwńązunych z chorobami serca, naczyń i zespołami nadkrzepliwości, wreszcie trzeba brać pod uwagę wpływ leków/narkoty-ków. Z czynników infekcyjnych zazwyczaj zapominamy o cytomegalii (łatwo umiejscawiającej się w komórkach śródbłonkowych). Zmiany są różne: od rozległej martwicy krwotocznej do zmian niewielkich, ogniskowych, odwracalnych. W rozległych zmianach dominuje hol, nudności, wymioty, krwawe stolce, biegunka. Zmiany odwracalne związane aą z kurczowymi bólami (za*