rozdział 5 (11)

155

Z Wiano tiajwainlejszych składników aktywów i zobowkpań według Mlędzynoiodw/ych...

izyści ekonomicznych w związku z tym składnikiem jest prawdopodobne. Inaczej jest na etapie prac badawczych, gdzie składnik jest na ogół nie możliwy do zidentyfikowania, a korzyści ekonomiczne z nim związane są bardzo „mgliste”. Znajomość zasad ujmowania nakładów na prace badawcze i rozwojowe jest bardzo ważna dla prawidłowej oceny przedsiębiorstwa, zwłaszcza w przypadku, gdy działa ono w branży, w której działalność badawczo-rozwojowa jest kluczowym czynnikiem sukcesu. Jednostka, która ponosi duże nakłady na badania, będzie miała aktualnie gorszą rentowność niż jej konkurent powstrzymujący się od takich wydatków. Jednak dzięki tym nakładom w przyszłości może ona znacząco poprawie lub wzmocnić swoją pozycję konkurencyjną, a w ślad za tym finansową.

W bilansie składniki wartości niematerialnych mogą być wyceniane według modelu kosztu lub według modelu przeszacowania. Jednostka powinna wybrać jedno z tych dwóch rozwiązań i stosować je konsekwentnie do całej grupy (klasy) składników. W modelu kosztu wartością bilansową składnika aktywów jest jego koszt pomniejszony o umorzenie oraz o łączną kwotę odpisów z tytułu utraty wartości.

W modelu przeszacowania wartość bilansową stanowi tzw. wartość przeszacowana ustalana jako wartość godziwa na dzień ostatniego przeszacowania pomniejszona o późniejsze umorzenie oraz łączną kwotę późniejszych odpisów z tytułu utraty wartości. Wymogi w zakresie procedury przeszacowania oraz sposobu ujmowania jego skutków są analogiczne, jak dla rzeczowych aktywów trwałych (MSR 16) i dlatego nie będziemy ich omawiać w tym rozdziale.

W przypadku wartości niematerialnych (w odróżnieniu od rzeczowych aktywów trwałych) dla celów przeszacowania wartość godziwa powinna być ustalona poprzez odniesienie do aktywnego rynku. Aktywny rynek rozumiany jest jako rynek, na którym:

a)    pozycje będące przedmiotem obrotu są jednorodne,

b)    zazwyczaj chętnych nabywców i sprzedawców można znaleźć w dowolnym

momencie, oraz

c)    ceny są podawane do publicznej wiadomości.

Wymóg ustalania wartości godziwej na podstawie aktywnego rynku przyjęty w odniesieniu do aktywów niematerialnych wydaje się uzasadniony. Ze względu na charakter tej grupy aktywów ustalanie wartości godziwej w sposób szacunkowy (np. metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych) jest obarczone dużym ryzykiem błędu, a szacunki są trudne do zweryfikowania w procesie rewizji sprawozdania finansowego.

Bardzo rzadko istnieje aktywny rynek na składnik wartości niematerialnych Przykładowo, w niektórych państwach istnieją aktywne rynki licencji na prowadzenie taksówek, licencje połowowe lub kontyngenty produkcyjne. Nie ma natomiast aktywnych tynków na marki firmowe, tytuły czasopism, prawa autorskie, patenty itp. Tego rodzaju aktywa mają charakter unikalny. A zatem w przypadku wartości niematerialnych model przeszacowania praktycznie nic będzie imał /astosow ania