s054 (2)

niepowodzeń jest to, że kawałki drewna, z których wykonano świder i podstawę, mają różną twardość, przez to jeden z nich ściera drugi, zamiast produkować żar. Inną przyczyną może być to, że nie dość mocno dociskałeś świder lub obracał się on zbyt wolno. Wskazuje na to brązowa, a nie czarna barwa pyłu. Gdy zaś nacisk na świder jest za duży w stosunku do szybkości obrotów, zauważysz, że pod wycięciem leżą włókna, a nie pył. Jeżeli wycięcie wypełnione jest pyłem, lecz nie tli się on, oznacza to, że nie wkładasz wystarczająco dużo wysiłku w to, co robisz - musisz naciskać i świdrować mocniej.

Inne sposoby. Istnieje kilka innych metod niecenia ognia pokrewnych technice łuku ogniowego. W technice stosowanej w rejonach arktycznych, gdzie trudno jest znaleźć kawałek drewna długi na tyle, żeby zrobić z niego przyzwoity łuk, wykorzystuje się rzemień z uchwytem na każdym końcu. Jeżeli używasz go sam, wtedy trzymasz uchwyty w rękach, a na szczyt świdra napierasz klockiem naciskowym, który ma nacięcia umożliwiające trzymanie go w zębach. Kiedy jest was dwóch lub trzech, praca jest łatwiejsza. Jeden trzyma klocek naciskowy, a drugi lub dwaj pozostali mogą ciągnąć rzemień. Kiedy pracuje się w zespole, jest się w stanie uzyskać ogień z o wiele większej liczby gatunków drzew niż wtedy, kiedy działa się samemu. Inna często opisywana metoda niecenia ognia wykorzystuje zestaw oparty na świdrze z kołem zamachowym. Istnieje pogląd, że przy pomocy tego urządzenia można rozniecić ogień bez większego wysiłku. Taki przyrząd, z ponadmetrowym trzonkiem, był używany przez Irokezów do niecenia świętego ognia. Sam nie korzystam z tej metody, choć ma ona wielu zwolenników. Konstruowanie urządzenia pochłania znacznie więcej wysiłku niż w wypadku łuku ogniowego, a proces niecenia trwa dłużej. Doświadczony człowiek uzyska szybciej ogień używając łuku ogniowego niż świdra z kołem zamachowym.

* * *

Świder ręczny. Najprostszym do wykonania świdrem ogniowym jest świder ręczny. Jak sugeruje nazwa, niecenie nim polega na obracaniu świdra między dłońmi. Jego wielką zaletą jest to, że można go łatwo wykonać i że nie potrzebny jest do tego sznurek. Świder ten jest lekki i łatwy do przenoszenia. Jego wady to mniejsza niż w wypadku łuku ogniowego skuteczność w wilgotnych warunkach i konieczność użycia do wykonania takiego świdra idealnie suchego drewna. Sama technika niecenia jest tak trudna do opanowania, że nie możesz na niej w pełni polegać. Nie powinno jednak Cię to zniechęcać. Nawet w wilgotnej Anglii używałem ręcznego świdra do niecenia ognia co najmniej dwa razy częściej niż łuku ogniowego. Zresztą, jeżeli Ci się nie uda, zawsze możesz wrócić do łuku. W porównaniu z łukiem ogniowym ręczny świder wymaga ogromnej finezji, ponieważ starasz się uzyskać wysoką temperaturę za pomocą mniej zaawansowanego technicznie urządzenia. Ponieważ działają tu mniejsze siły, możesz wykonać świder z drzew, które mają miękki rdzeń (większość z nich zupełnie nie nadaje się na świder napędzany łukiem). Powodzenie zależy od uzyskania doskonałej proporcji między szybkością obrotów a naciskiem na świder. Metoda ta jest oparta na prostym oprzyrządowaniu, dlatego musisz działać szybko i sprawnie, bo inaczej wyczerpiesz siły na długo, nim uda Ci się uzyskać żar. Wybór drewna na świder determinuje technikę, jaką należy zastosować przy nieceniu. Kiedy na przykład użyjesz podstawy z dzikiego bzu lub klonu polnego, będziesz musiał obracać świder szybko, wywierając nacisk skierowany w dół. Powinien on być tak duży, jak to tylko możliwe. Gdy zastosujesz świder z pałki szeroko 1 istnej, której łodyga jest bardzo krucha, powinieneś świdrować z dużą szybkością, ale naciskając świdrem na podstawę bardzo lekko lub wcale.

Przekonasz się, że zakończenia świdrów wykonanych z różnych gatunków drzew muszą być przygotowane w nieco odmienny sposób. Tę wiedzę zdobędziesz w miarę, jak wzrośnie Twoje doświadczenie, lecz, żeby zacząć, musisz poznać różnice między drewnem rozmaitych gatunków drzew i możliwe kombinacje różnych rodzajów' drewna.

Gatunki drzew, których drewno nadaje się do wykonania świdra ręcznego

jawor* wierzba iwa* wierzba*

* Gwiazdką zostały oznaczone gatunki lub rodzaje europejskie, pozostałe zaś to gatunki lub rodzaje amerykańskie.

drewno na świder topola osika kasztanowiec* łopian

pałka szerokolistna* topola balsamiczna dziki bez czarny* jałowiec zwyczajny* sosna wydmowa dziewanna* bylica*

zdrewniałe żebra kaktusa saguaro

sotol

jawor*

wierzba*

wierzba iwa*

drewno na podstawę

topola osika

łopian*

żywotnik

powojnik*

topola balsamiczna

dziki bez czarny*

jałowiec zwyczajny*

sosna wydmowa

klon polny*

dziewanna*

sosna orzechowa (Pinus edulis) klon czerwony

zdrewniałe żebra kaktusa saguaro sotol

Wybieraj drewno uważnie, najbardziej suche, jakie tylko możesz znaleźć. Świder powinien być jak najdłuższy i tak prosty, jak to tylko możliwe (kiedy nabierzesz doświadczenia stwierdzisz, że możesz stosować krótsze świdry).

55