S5001250

138 EPOKA ZELAZA

i zdobiony wypukłymi wzorami spiralnymi. Zawiasy i podobny zatrzask ma też gładka, pusta wewnątrz bransoleta z Mokronosa Górnego w pow. wrocławskim (ryc. 92i). Wymienić jeszcze należy bransolety i nagolenniki zamknięte o okrągłym przekroju wyrabiane z lignitu. Jedyny okaz żelazny bransolety pochodzi z Kobierzyc w pow. wrocławskim. Jest to bransoleta wykonana z jednego i trzech czwartych zwojów sztabki o przekroju płasko-wypukłym, podobna do nagolenników kultury łużyckiej. W Nowej Cerekwi występują ozdoby szklane (ryc. 92h).

Z narzędzi znamy jedynie siekierkę żelazną z tulejką z Pła w pow. strzelińskim.

Pozostała nam do omówienia ceramika, w grobach męskich bardzo rzadka, natomiast nieco częstsza w pochówkach kobiecych. Jest ona z reguły toczona na kole garncarskim, bez uch, szerokootworowa, mająca nieraz wyodrębnioną podstawę, zdobiona jedynie wałkami i żłobkami poziomymi w części górnej (ryc. 92a—c). Rzadziej występują misy (Sobocisko, gr. 27).

Ze Śląska znamy też kilka rzeźb kamiennych z okolicy Sobótki, uważanych przez część badaczy za celtyckie. Tylko do jednej z nich mamy analogię z sąsiedztwa oppidum celtyckiego w Hiszpanii. Jest to rzeźba kamienna przedstawiająca stojącego niedźwiedzia z profilu (tablica XIII). Natomiast co do innych rzeźb trudno rozstrzygnąć, czy należą one do olimpu prasłowiańskiego czy też stanowią pozostałość pobytu Celtów na Sląsjęu w pierwszych stuleciach n.e.

/Obrządek pogrzebowy celtycki we wczesnym i środkowym okresie lateńskim jest wyłącznie nieciałopalny. Zmarli spoczywają w grobach wyprostowani, z rękoma zazwyczaj wyciągniętymi wzdłuż boków i pogrzebani wraz z bronią używaną za życia, jeżeli chodzi o mężczyzn, lub — gdy wchodzą w rachubę kobiety — z ozdobami, jakie nosiły^JJednakże również mężczyznom dawano do grobu bransolety, należące widocznie do ich stroju, oraz jedną lub dwie zapinki potrzebne do spinania ubioru. Wyposażano też zmarłych w pokarmy mięsne, o czym świadczą kości zwierzęce spotykane w grobach, np. w grobach 4, 7 i 25 w Sobociskach znaleziono kości jelenia, a w grobach 8, 9 i 27 dolne szczęki świni.

pozny okres lateński 125 PRZED N.E. — POCZĄTEK N.E.

IW późnym okresie lateńskim trwały nadal ślady ludności celtyckiej na^obszarze środkowej części Śląska, jednakże osady z tego czasu (np. w Radłowicach w pow. oławskim) wykazują już domieszkę ludności kultury przeworskiej, pojawiającej się w tym czasie nad górną OdrąAWyni-ka z tego, że mieszkająca tu ludność celtycka asymiluje się powóu z ludnością tej kultury. Natomiast na Górnym Śląsku, tzn. jak dotąd wyłącz-

Mapka 12. Późny okres lateński:

1 — kultura wenedzka, grupa przeworska; 2 — Celtowie

nie na urodzajnej Wyżynie Głubczyckiej, żyje w tym czasie grupa Celtów swobodnych, która dopiero pod koniec ostatniego wieku przed n.e. miesza się z ludnością kultury przeworskiej. Na przełomie II i I w. zawartość grobów celtyckich na wschodzie Dolnego Śląska i na Górnym Śląsku ubożeje wyraźnie, o czym świadczy ograniczanie się inwentarza grobów często tylko do jednego naczynia bez darów metalowych przy jedynie rzadkiej obecności w grobie jednej a całkiem wyjątkowo dwóch bransolet. W środkowej części Śląska Celtowie zaczynają też pod wpływem przeważającej w tym czasie ludności kultury przeworskiej stosować obrządek ciałopalny. Takie groby znamy z Głownina w pow. strzelińskim, z Sulęcina w pow. oławskim, Wrocławia-Kuźnik i z Muchoboru Wielkiego w pow. wrocławskim. Są to, jak stwierdzono we Wrocławiu-Kuźnikach i w Sulęcinie, groby jamowe z domieszką stosu. Dalszym dowodem wpływów kultury przeworskiej jest fakt, że w grobie wrocławskim znalazły się aż cztery naczynia, co jest sprzeczne z obrządkiem kultury celtyckiej, natomiast typowe dla kultury przeworskiej. Wreszcie za wpływami ludności kultury przeworskiej przemawia fakt, że we Wrocławiu-Kuźnikach wśród czterech naczyń trzy były ręcznej roboty. Wśród grobów ze śród-