Scan080220080229 72

uzależnioną, stąd tendencje do' tworzenia odrębnych dokumentów, które stanowią spis przynależnych pacjentowi praw o odrębne środki ich ochrony. Jednym z ważnych dokumentów Rady Europy jest: „Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej wobec zastosowań biologii i medycyny” z 4 kwietnia I997i\), ONZ oraz Światowej Organizacji Zdrowia, Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych, Kulturalnych (w:) (K. Motyka, Prawa Człowieka s. 97).

W Polsce podstawowym dokumentem będącym ponad innymi uregulowaniami jest. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997r.. w której art. 68 głosi:

„Każdy ma prawo do ochrony zdrowia”

„Obywatelom, niezależnie oc! ich sytuacji materialnej, władze publiczne

V

zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, „Władze publiczne są obowiązane do zapewniania szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku”. Poza tym konstytucja gwarantuje każdemu: prawną ochronę życia, ochronę przed eksperymentami medycznymi bez dobrowolnie wyrażonej zgody, nietykalność osobistą, wolność osobistą, prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego oraz prawo do decydowania o swoim życiu osobistym, prawo dostępu do informacji o swojej osobie oraz ochronę informacji o swojej osobie, wolność sumienia i religii.

Poza konstytucją oraz dokumentami międzynarodowymi, istnieją w Polsce ustawy, w których pacjenci mają zagwarantowane prawa. Są to: Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z 30.08.1991 r., „Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego” z 19.08.1994r., „Ustawa o pobieraniu i przeszczepianiu komórek i narządów” z 26.10.1995r., „Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej z 5.07.1996r."

Bardzo duże znaczenie w tworzeniu uregulowań prawnych dotyczących pacjentów ma zmiana modelu opieki. Model paternalistyczny, w którym zarówno lekarz, jak i pielęgniarka podejmowali decyzje za pacjenta, ustąpił miejsca modelowi