1. niepodzielone zyski wypracowane w latach poprzednich,
2. niepokryte straty z lat ubiegłych,
3. korekty błędów podstawowych ujmowanych jako zyski lub straty z lat ubiegłych zgodnie z art. 54 ustawy o rachunkowości.
Ostatnia kategoria kapitałów własnych to wynik netto, który zgodnie z treścią art. 42 ustawy o rachunkowości obejmuje:
1. wynik z działalności operacyjnej i pozostałych przychodów kosztów operacyjnych,
2. wynik z operacji finansowych,
3. wynik z operacji nadzwyczajnych,
4. obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.
Wynik finansowy, jako ogólne zestawienie przychodów kosztów, może mieć charakter zysku netto lub straty. Zysk netto jest podstawą podziału dokonywanego przez właścicieli danej jednostki gospodarczej. Może on być przeznaczony na : zasilenie kapitału zapasowego, wypłaty dywidendy dla właścicieli, wypłaty nagród i premii, zasilenie funduszy specjalnych, darowizny itp.
Oprócz kapitałów (funduszy) powierzonych i wypracowanych, w jednostkach gospodarczych mogą być tworzone różnego rodzaju fundusze specjalnego przeznaczenia, nazywane ogólnie funduszami specjalnymi. Fundusze te stanowią równowartość wydzielonych środków dla sfinansowania specjalnych zadań w szczególności:
• wypłat nagród innych funduszy,
• udzielania pożyczek dla załogi,
• dofinansowania określonych zdań, jak: ochrona środowiska, działalność charytatywna, pomoc osobom niepełnosprawnym itp.
Najczęściej spotykanym funduszem specjalnym jest Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (ZFŚS). Przeznaczony jest na finansowanie działalności socjalnej pracowników danej jednostki gospodarczej i ich rodzin. ZFŚS może być tworzony:
• w ciężar kosztów w wysokości 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim,
• z odpisów z zysku,
• dochodów z działalności socjalnej, np. odsetki od środków zgromadzonych na rachunku bankowym ZFŚS.
Do ewidencji funduszy specjalnych służy konto 850 „Fundusze specjalne” (schemat 11.3) Należy również zaznaczyć, że koszty i przychody związane z funduszami specjalnymi ujmuje się na kontach kosztów i przychodów operacyjnych lub pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych.
Objaśnienia do operacji:
1 - Odpis w koszty na rzecz funduszy specjalnych.
2 -Utworzenie funduszy specjalnych zysku do podziału.
3 - Spłata odsetek przez pracowników od pożyczek z funduszy specjalnych.
4 - Dopisanie odsetek od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych.
5 - Dochody ze sprzedaży środków trwałych np. z zakładowej działalności socjalnej.
6 - Pokrycie z funduszy specjalnych kosztów zakładowej działalności socjalnej.
7 - Wypłata/przelew zasiłków, innych form pomocy bezzwrotnej.
8 - Umorzenie pożyczek udzielonych pracownikom z funduszy specjalnych.
235