skanowanie0009 (100)

jej obiektywny pomiar? Carroll (1993) twierdzi, że zadania na przetwarzanie informacji bardzo przysłużyły się zrozumieniu mechanizmów różnych zdolności poznawczych. Czy można wykorzystać takie zadania w badaniu IE? Niektóre badania przynoszą dość obiecujące wyniki (np. Austin, 2005, częściowo udało się to z tzw. wstępną analizą percepcyjną), podczas gdy inne - nie (Robertsowi i współpracownikom, 2006, nie udało się z emocjonalnym Stropem). W rozdz. 7 omawiamy to zagadnienie szczegółowo, natomiast rozdz. 8 pokazujemy jak można by wykorzystać w celu badania IE metody neurofizjologiczne.

Matthews, Zeidner i Roberts (2007) sugerują, że bardzo dobrą metodą mierzenia IE jest tzw. Test Oceny Sytuacji (Situational Judgment Test), w którym prezentuje się osobie badanej opis pewnej krytycznej sytuacji i daje do wyboru lub oceny wiele odpowiedzi zawierających sposoby rozwiązania problemu. Badany musi wybrać najlepszą lub ocenić trafność każdej z nich. Jest to metoda często używana w selekcji i szkoleniu pracowników, a ponieważ problemy są wybierane do tego testu przez ekspertów w danej dziedzinie, można sądzić, że jego trafność zewnętrzna i teoretyczna są duże.

Intrygujące jest, czy konstrukty badane z wykorzystaniem tak różnych paradygmatów badawczych będą z sobą powiązane? Czy jeden globalny konstrukt IE może być stosowany wobec różnych dziedzin i metod pomiarowych? Teorie emocji mówią, że wiele spośród podstawowych emocji jest efektem działania różnych systemów mózgowych i poznawczych. Nie wiadomo zatem na przykład, czy różnice indywidualne w funkcjonowaniu systemu odczuwania lęku (zlokalizowanego w amygdali) mają jakikolwiek związek z funkcjonowaniem innych systemów, np. tych determinujących odczuwanie szczęścia lub wstrętu. Można by założyć, że IE nie łączy się z odczuwaniem pojedynczych prostych emocji, ale z pewnego rodzaju meta-regulacją emocji, jednak, jak piszą Matthews, Zeidner i Roberts (2007), dotychczasowe badania nie są na tyle zaawansowane, aby oddzielić te dwie sfery funkcjonowania¹.

Czy inteligencja emocjonalna jest centralną cechą determinującą formę naszej egzystencji, czy też marginalną, znacznie mniej ważną niż osobowość czy inteligencja ogólna? Sceptycy mogą twierdzić, że IE nie istnieje, lub że jest nieznaczącym dodatkiem do innych centralnych konstruktów psychometrycznych. Albo, że istnieje, ale obecne narzędzia pomiarowe nie są w stanie jej uchwycić. Zwolennicy IE mogą z kolei argumentować, że zbieranych jest coraz więcej dowodów na to, że testy IE mierzą naprawdę ważne ludzkie cechy i że różnią się od osobowości czy zdolności poznawczych (np. Mayer, Sa-lovey i Caruso). Czas pokaże, czy rzetelne empirycznie dowody zostaną nagromadzone w ilości przekonującej, czy też konieczna będzie zmiana paradygmatu.

Inteligencja emocjonalna w praktyce

Wydaje się, że źródłem wielkiej popularności inteligencji emocjonalnej jest przede wszystkim przekonanie, że posiadanie tej cechy (zdolności) wpływa znacząco na osiągnięcie sukcesów życiowych. Głównie za sprawą książek Daniela Golemana ludzie wierzą, że osoby o wysokiej IE zdecydowanie lepiej radzą sobie w pracy, w szkole i w życiu prywatnym, a IE pomaga w każdej dziedzinie życia, od związków in-lymnych po sukcesy polityczne.

Goleman pisze, że wśród młodzieży IE prowadzi do obniżenia poziomu agresji i wzrostu popularności wśród rówieśników, poprawy w uczeniu się i podejmowaniu lepszych decyzji dotyczących narkotyków, palenia i seksu (Goleman, 1999). W sferze zawodowej cecha ta ma pomagać ludziom pracować w zespołach i uczyć się wzajemnie od siebie jak być bardziej efektywnym. Inteligencja ogólna, jak dowodzi Goleman, w najlepszym razie jest odpowiedzialna za ok. 20% wariancji determinującej życiowy sukces, co pozostawia innym czynnikom aż 80%. Te 20% to wynik obliczeń matematycznych, wynikających z faktu, że IQkoreluje z różnymi kryteriami zewnętrznymi przeciętnie na poziomie r = 0,45. Goleman twierdzi, że istnieją dane, świadczące o tym, iż wkład IE w życiowy sukces jest większy niż owo 20% (zatem korelacja obu zmiennych jest wyższa niż

35

1

Nie wiemy na przykład czy różnice indywidualne dotyczące umiejętności regulowania jednej emocji przekładają się na umiejętność regulowania innej emocji (nawet prostej).