skanowanie0012 (75)

ogromną moc predyktywną IE w kontekście szkolnym. Zdaniem Aronsona, (2000, s. 102) „inteligencja emocjonalna i inteligencja akademicka są od siebie odrębne, a IE jest lepszym predyktorem sukcesu w szkole”.

Niestety, także w tym przypadku dowody na potwierdzenie tych tez są na razie nadzwyczaj skromne. 0’Connor i Little (2003) pokazali na przykład, że IE nie jest znaczącym predyktorem osiągnięć szkolnych, nawet kiedy używa się kilku różnych narzędzi do pomiaru tej cechy. Tymczasem, zdaniem Golemana (1997), uczenie w szkole inteligencji emocjonalnej może być lekiem na istniejący, jego zdaniem, kryzys społeczny i rozpad cywilizacji. Zakłada on, że ludzie mogą stać się bardziej inteligentni emocjonalnie dzięki systematycznemu treningowi i poprawić swoje umiejętności spostrzegania, rozumienia i regulacji emocji.

Na podstawie takich twierdzeń w Stanach Zjednoczonych wprowadzono do szkół setki programów mających na celu rozwijanie zdolności i kompetencji emocjonalnych. Działają one w tysiącach szkół i mają przeróżne nazwy (nierzadko pod tytułami odwołującymi się do IE uczy się także różnych innych umiejętności społecznych, a z kolei zdolności emocjonalne są częścią programów o innych nazwach). Chociaż bardzo prawdopodobne jest, że programy tego typu przynoszą uczniom wiele korzyści, empirycznie nie dowiedziono do tej pory ich efektywności. Częściowo wynika to z niedoskonałości metodologicznych właściwych tego typu przedsięwzięciom badawczym (por. Zeidner, Roberts i Matthews, 2002).

Przegląd literatury dokonany przez Zeidnera i współpracowników (2002) wskazuje, iż niewiele programów dotyczy zdolności rzeczywiście włączanych w modele teoretyczne IE. Zdarza się także, że w programach nakierowanych na rozwijanie IE nie są używane miary kluczowych komponentów tej grupy zdolności. Większość z realizowanych w szkołach programów nie była poddana systematycznej ocenie i kontroli, a dostępne badania nad ich efektywnością zawierają poważne błędy metodologiczne - brak grup kontrolnych, nietrafne narzędzia pomiarowe, pomiar wyłącznie efektów krótkoterminowych itp. Nie pokazano na przykład, czy bardziej skuteczne są programy dotyczące rozwijania podstawowych zdolności, takich jak świadomość emocji, czy może te nakierowane już na modyfikację konkretnych zachowań.

Jednym z powodów tego stanu rzeczy może być fakt, że większość owych programów nie narodziła się w umysłach autorów jako ireningi IE, ale umiejętności pokrewnych (kontrolowanie impulsów, zapobieganie uzależnieniom). Ponieważ większość programów nastawionych na naprawę relacji społecznych tak czy owak zawiera wątki emocjonalne, zwolennicy IE wzięli te stare programy i potraktowali je jak własne, dotyczące IE. Podsumowując należy zatem powiedzieć, że na dzień dzisiejszy niewiele jest badań potwierdzających skuteczność programów IE w podnoszeniu poziomu zdolności opisywanych w modelach IE, a te które można ocenić, przynoszą sprzeczne lub mało wyraźne wyniki (Topping, Holmes i Brenner, 2000).

Inteligencja emocjonalna a związki interpersonalne

Logiczne i teoretycznie uzasadnione wydaje się łączenie inteligencji emocjonalnej z jakością relacji między ludźmi. W licznych badaniach pokazano już, że IE łączy się z szeroko rozumianym funkcjonowaniem społecznym.[Ludzie o wyższej IE, szczególnie ci, którzy dobrze i adzą sobie z zarządzaniem emocjami, częściej określają swoje związ-I i z innymi jako bliskie, satysfakcjonujące i mało konfliktowe⁴ (Lo-pes, Salovey i Straus, 2003)j. Studenci potrafiący regulować swoje emocje lepiej radzą sobie w kontaktach z płcią przeciwną (Lopes i in., Ź004). Efekt ten potwierdzają także obserwatorzy - o ludziach, któ-i /.y dobrze wypadają w teście zarządzania emocjami, znajomi częściej mówią, że mają pozytywne społeczne interakcje (ibidem), i że są społecznie przystosowani (Mestre i in., 2006). W badaniach laboratoryjnych przeprowadzonych przez Bracketta i współpracowników (2006) mężczyźni z wyższą IE częściej od mężczyzn z niższą IE oceniani byli i iko okazujący większe zainteresowanie partnerem interakcji, bar-i Iz i ej zaangażowani i kompetentni społecznie.

Wydaje się, że jeszcze silniej IE powinna wpływać na bliskie wiązki między ludźmi. Dobry, satysfakcjonujący związek opiera się w dużym stopniu na empatii, samokontroli, wzajemnym zrozumieniu, rozpoznawaniu potrzeb i uczuć partnera. Ponieważ te procesy i umiejętności bezpośrednio są związane z inteligencją emocjonalną,

¹ Wszystkie zależności są istotne przy kontroli cech zaliczanych do Wielkiej Piątki i i iii i'l igencj i werbalnej.

41