skanowanie0027 (28)

TEORIA PRZEDSIĘBIORSTWA dr Anna Mazurkiewicz

samodoskonalenia się jednostki ludzkiej, gdyż ludzie gromadzą nabyte doświadczenia i wiedzę. Tak więc inwestowanie w kapitał ludzki jest w dużej mierze efektem celowych inwestycji, a ta forma kapitału stwarza z kolei znaczne szanse na zwrot w przyszłości zainwestowanych w niego środków.

Kapitał ludzki stanowi element istoty ludzkiej i można go gromadzić inwestując w siebie. Człowiek zawsze „towarzyszy” swojemu kapitałowi, nie może go oddzielić od siebie, bez względu na rodzaj prowadzonej działalności (produkcyjna lub konsumpcyjna). W przeciwieństwie do tradycyjnych aktywów nie można go nabyć na rynku. Cechy te ukazują odmienność kapitału ludzkiego od materialnego, który jest przedmiotem obrotu na rynku i może zmieniać właściciela.

Obie formy kapitału odróżnia ponadto udział w kreowaniu powodzenia organizacji. Bardzo szybko wzrasta wpływ m.in. wiedzy i umiejętności uczestników organizacji na osiągane przez nią wyniki, malejący jest natomiast udział kapitału materialnego, a w niektórych branżach wręcz znikomy. Ponieważ kapitał ludzki przynależny jest osobie, jego składniki są niepowtarzalne, specyficzne, nie można ich skopiować ani też nabyć poszczególnych jego składowych o identycznej charakterystyce. Kapitału tego nie można poza tym dzierżawić, kupić, sprzedać czy też leasingować, lecz wypracowuje się go zazwyczaj przez długi okres. Z kolei kapitał materialny cechuje łatwość w pozyskaniu, pożyczeniu czy też zbyciu, a poszczególne jego składniki są już tak powszechnie znane i wszędzie obecne, że nie oferują niczego, czego nie mogliby odtworzyć konkurenci. Kapitał ludzki, odróżnia od zasobów materialnych ponadto fakt, iż wraz z upływem czasu zyskuje on najczęściej na wartości, w przeciwieństwie do kapitału materialnego, ulegającego stopniowemu zużyciu, przez co spada jego wartość.

Kapitał ludzki cechują więc niepowtarzalne atuty, stanowiące z drugiej strony niejednokrotnie spore ograniczenia - jest on bowiem znacznie mniej mobilny niż materialny, wymaga poszanowania praw człowieka, trudniej, niż w stosunku do kapitału rzeczowego, stosować wobec niego reguły racjonalnego gospodarowania, jak również osiągać z niego korzyści ekonomiczne. Jakościowy charakter cech określających stan poszczególnych jego składników powoduje, iż jego pomiar jest znacznie utrudniony, w przeciwieństwie do kapitału materialnego, który łatwo jest wycenić. Składników kapitału ludzkiego, inaczej niż w przypadku poszczególnych elementów kapitału materialnego, nie można odgórnie kontrolować; czynniki w postaci wiedzy czy umiejętności są w posiadaniu osób usytuowanych na wszystkich szczeblach w organizacji.

10