str15401 djvu

NIEMCY W ROKU 1933-im

Niemczech dzieją się tak złe rzeczy, chociaż potępiam jak najostrzej okropne błędy, popełnione tam z aprobaty rządu, niemniej jednak nie mogę uczestniczyć osobiście w imprezie, zainicjowanej przez urzędowe osobistości, wchodzące w skład obcego rządu. Aby łatwiej uprzytomnić sobie moje stanowisko, zechcą Panowie wyobrazić sobie obywatela francuskiego, któryby pospołu z prononsowanymi politykami niemieckimi przedsięwziął w analogicznym wypadku akcję protestacyjną przeciwko działalności rządu francuskiego. Gdybyście Panowie uznali nawet taką akcję protestacyjną za najzupełniej usprawiedliwioną rzeczowo, postępowanie swego współziomka poczytywalibyście jednak przypuszczalnie za przeniewiercze. Gdyby za czasów sprawy Dreyfusa Zola musiał opuścić Francję, nie uczestniczyłby mimo to napewno w akcji protestacyjnej niemieckich osobistości urzędowych, chociażby nawet aprobował ją najzupełniej pod względem rzeczowym. Poprzestałby jedynie na tem, że wstydziłby sie za swych rodaków.

Po drugie, protest przeciwko aktom niesprawiedliwości i przemocy zyskuje znakomicie na wartości, gdy pochodzi całkowicie od osób, których współczuciem kieruje wyłącznie humanitaryzm i umiłowanie sprawiedliwości. Nie może się więc stosować to do takiego, jak ja człowieka, który jest żydem i innych żydów uważa za swych braci

136