systemy liczbowe (4)

Numeracja uczonych babilońskich

Ważną regułę numeracji odkryli na początku II tysiąclecia przed naszą erą uczeni rne/opotamscy. Numeracja stworzona przez matematyków i astronomów babilońskich nieco przed panowaniem króla Hammurabiego (ok. 1792-1750 pne) była jedną z najciekawszych w starożytności Inaczej niż w większości systemów tamtej epoki, wartość cyfr zależała od położenia w zapisie liczb) Aic bazą była nic liczba 10, jak w naszym systemie pozycyjnym, lecz lic/ba (£. to znaczy 60 jednostek pewnego rzędu miało wartość jednej jednostki następnego rzędu Zatem liczby od l do 59 tworzyły pierwszy (najniższy) rząd, wielokrotność, sześćdziesiątki a/ do 59 x 60 tworzyły rząd drugi, takie same wielokrotności liczby 60 x 60 (-- 3600) rząd trzeci itd. W tej numeracji istniały naprawdę tylko dwa znaki ..gwóźdź" pionowy oznaczający I i tz.w. „piątka” (dystynkcja niektórych stopni wojskowych) oznaczająca 10. Pismo w takim ..kanciastym** stylu nazywa się klinowe

T    <

i    10

l.i-. złiy od | do 59 były reprezentowane na zasadzie dodawania, to jest przez ; i.ir/.oue każdego z tych znaków tyle razy. ile tr/eba. Na przykład liczby 19 i i'K ptsmo tak    * <

	Arri U.i^jWo' • 9.q~onSf^m) •Tri
	IVixi«irk* • 1 ijWiln'1
V ^:	(|l ; I0| • 1 x to * 10)	<1 •o. t	(- 10 ♦
TI	<rr	!	I Tir i ; 17
$	t? - IM) ^1	>«J^!* IX«)t	1? -i 672)

	T 1 ; (1 x ćy i	r i 1 - 61)	<lł 16 ;	y , 40
	<		<	<
25	io ; (» 10 x 60	15 + 15 « 615)	10 (- 10	; 10 ; X 60 ' + 10 x

¹⁶ * ⁶⁰ ♦ <9 - 1 OZ.)

48    ;    20    ;    12

TRANSKRYPCJA		PftZCKlAO NA SYSIEM OECYMAINY
1 25		1 25
2	50	2	50
3	1; 15	3	75
4	1:40	4	100
5	2;05	5	125
6	2;30	6	150
7	2;55	7	175
8	3.20	S	200
9	3,45	<?	225
10	4; 10	10	250
U	4; 3 5	U 2)5
12	5;	12 >00
l)	3.25	13 >25
14	5;50	14 >50
15	6.15	1 5 375
16	6;40	16	400

'r	■7\
ir	*
n7	m
t	r&
V	TTW
ff	IW
fP*
V	rrr«
t	ifr^w-
A	p <
4
'U	W
	tf A :

iul/

Tablica i». pochodąca z Suzy z pierwszej połowy II lysi^ckcw* p.**-*. jest tablic/kit mnożeniu przez 25, w ktArcj iKzby wyrażone s* w szeWdziesKjtkowym systemie pozycyjnym uczonych babilońskich