skanowanie0040

126

Organizacja cytoplazrny

Iową (odczynnik Bracheta). Obserwacje te zostały potwierdzone metodą biocfifl miczną w roku 1952 przez W Vmcenta, a dalsze badania w tym kierunku pozwoHfl na ustalenie jego zasadniczych składników. Jąderko jest zbudowane głównie z fe-łek, które stanowią 80-90% jego masy, 3-13% RNA i 3—18% DNA. Bogactwo białejfil derkowych jest olbrzymie; opisano około 200 rodzajów, z których najważniejsz^H

1)    polimeraza RNA I, odpowiedzialna za proces transkrypcji rDNA w preki»-sorowy rRNA;

2)    wielofunkcyjna nukleolina, która aktywizuje proces transkrypcji rDNA i berze udział w tworzeniu podjednostek rybosomowych oraz w dekondensacji chio-matyny jąderkowej;

3)    fibrylaryna, uczestnicząca w dojrzewaniu prekursorowego rRNA;

4)    rybocharyna, biorąca udział w dojrzewaniu dużych podjednostek ryboso^H wych (60S).

Obserwacje jąderka w mikroskopie elektronowym zapoczątkował w roku 195® C. Estable i J. Sotelo, a następnie podjął je w cztery lata później E. De Robertis. Inten-’ sywne badania nad strukturą jąderka zawdzięcza się czeskiemu badaczowi K. Smetanie. Jąderko składa się z trzech odrębnych rejonów: 1) włóknistego, 2) gęśtege składnika włóknistego i 3) ziarnistego. Wszystkie trzy komponenty są zawieszoffi w macierzy jąderkowej, zbudowanej ze zrębu białkowego, stanowiącego rusztowa! nie dla składników jąderka (ryc. 4.2.16).

Większość jąderek charakteryzuje się pozornie przypadkowym rozmiesJ^B niem składników. Niektóre jąderka, np. oocytów płazów, wykazują wyraźny rozdzS komponenty ziarnistej od włóknistej, co określa się jako segregację jąderkową. W ja derkach, w których zaszła segregacja, element ziarnisty formuje warstwę koro^B

Ryc. 4.2.16. Fotografia mikroskopowo-elektronowa jądra (|) wątroby ryby (Fundulus heteroclitus), obrazująca spontaniczną segregację składowej włóknistej (w) od otaczającej ją ziarnistej (z)