skanowanie0049 (13)

i Zaparcie

Definicja

Zaparcie ta oddawanie stolca rzadziej niż 3 my    Zaparcia występują u większośd pacjentów w terminal-

w tygodniu w ciągu ostatnich 2 tygodni albo odda- nej fazie choroby nowotworowe!, wacie stolca twardego, albo wyłącznie po zastosowaniu środków przeczyszczających.

Przyczyny

Tabela 5.1. Przyczyny 2apard u pacjentów w terminalne) fazie choroby nowotworowej

•    Leki

Oploldy

Alkalia

Przeciwwymiotne (5-HT_a antagoniści)

Winkrystyna

Diuretyki

Antydiolinerglczne Przedwdrgawkowe Trójplerfcieniowe przeciwdepresyjne

Pochodne fenotiazyny    ,

•    Zaburzenia metaboliczne

Odwodnienie

Hlperkaicemla

Hipokaliemia

Cukrzyca

Niedoczynność tarczycy

•    Zaburzenia neurologiczne

•    Zmiany anatomiczne

Cuz w Jamie brzusznej Zwłóknienie po napromienieniu

•    Dieta

Zmniejszenie Ilości pokarmu Dieta ubogoresztkowa

•    środowiskowe

Brak intymności podczas defekacji

•    Wyniszczenie

•    Osłabienie

Badanie podmiotowe i przedmiotowe

W żadnym wypadku nie należy rezygnować z badania per rectum każdego pacjenta z zaburzeniami wypróżniania.

W wywiadzie oprócz częstości wypróżnień zwraca się uwagę na wygląd stolca i inne objawy towarzyszące. W wielu przypadkach u pacjenta w terminalnej fazie choroby nowotworowej samo badanie podmiotowe pozwala ustalić przyczynę zaparć.

Zaparcia u pacjenta przyjmującego morfinę (szczególnie gdy nie zażywa leków przeczyszczających) związane są z działaniem opioidów.

Brak gazów, bóle brzucha o charakterze kolkowym, obfite wymioty treścią kałową są objawami

LM

I,m:,-.anie farmakologiczne |

niedrożności przewodu pokarmowego. Stwierdzenie twardych mas lodowych w odbytnicy, wycieki niewielkich ilości wodnistego katu, bóle brzucha pozwalają z dużym prawdopodobieństwem rozpoznać zaczopowanie kalem.

Postępowanie

W przypadku zaparć postępowanie ma charakter wielokierunkowy i obejmuje:

►    odpowiednie odżywianie;

►    zwiększenie aktywności fizycznej;

►    modyfikację leczenia (w tym stosowanie środków przeczyszczających);

►    prawidłowe pielęgnowanie.

Odżywianie. Należy zwrócić uwagę na zwiększenie ilości pokarmów i dodawanie do posiłków otrębów oraz zwiększenie podaży błonnika. Warto zwiększyć ilość przyjmowanych płynów, zwłaszcza soków owocowych.

Aktywność fizyczna. Na ile to możliwa należy zwiększyć aktywność fizyczną pacjenta lub chociaż zmieniać pozycję na siedzącą lub leżącą na brzuchu, co pobudza perystaltykę jelit.

Modyfikacja leczenia. Dotyczy ona stosowania leków o działaniu zapierającym. Najlepiej, jeśli to możliwe, należy odstawić lub zredukować dawkę tych leków. Jeżeli ich stosowanie, np. morfiny, jest konieczne, należy równocześnie stosować środki przeczyszczające.

Prawidłowe pielęgnowanie. Polega na natychmiastowym reagowaniu na potrzebę wypróżnienia. Ważne jest zapewnienie choremu, w miarę możliwości, samodzielnego, niekrępującego korzystania z toalety przez dobranie odpowiedniej wysokości sedesu i stosowanie poręczy. Gdy pacjent nie jest w stania korzystać z toalety, lepiej stosować przenoszone sedesy 1 zapewnić mu możliwość'defekacji w pozycji siedzącej niż stosować baseny.

Leczenie farmakologiczne

Znajomość mechanizmu działania loków ułatwia dobór odpowiednimi leków w istniejącej sytuacji klinicznej (tab. 5.2).

Bardzo ważne Jest nawodnienie pacjenta.

Tabela 5.2. Leki przeczyszczające

•    Lejd stymulujące perystaltykę Jelita grubego Antrazwlązkl

Liść senęsti

Sennozydy (Regulax. Senalaz. Seneibl. Xenna. X-Prep) Alax, Al trą. 1 acitab, Radirex. lihelaa, Rzewex Polifeąple .

Bisakędyl,

■    leki zrniękęśijące stolec Detergenty •

Dokusan sojowy (Laxol, Laxopul, Doculax)

środki poSlhgliwe Ciekła parafina (Mentho-pareifinol)

•    Leki działające osmotyczule

Laktuloza (Laotulosum. Duplialac. Normalac)

Makrogal (Forlax. Prolaxotan)

Laktltol {Uctitol)

■    Środki zwiększające Ilość mas kałowych Otręby

Siemię lniane

•    Obwodowy antagonista opioidowy Metylnaitrekion (Retistor)

■    Wlewki doodbytnicze Enema, Rectanal, Kektioiax