•Termin Fitoterapia wprowadzi! francuski badacz Leclerc w XIXw. W rozumieniu Leclerca termin ten określa! metodę leczenia za pomocą związków wyizolowanych z roślin lub ich oczyszczone kompleksy. Należały do nich przede wszystkim alkaloidy (np..morfina, efedryna, alkaloidy sporyszu) i glikozydy nasercowe (strofantyna, digoksyna). Termin ziołolecznictwo odnosił się do leczenia surowcami roślinnymi o powolnym działaniu: pojedynczymi ziołami, jak i otrzymanymi z. nich mieszankami ziołowymi, olejkami, sokami.
•Obecnie w związku z definicją leku roślinnego wprowadzoną przez WI IO i Unię Europejską termin lek roślinny nie obejmuje jednorodnych związków pochodzenia roślinnego (np.. morfina, atropina) a jedynie zioła i otrzymane z nich preparaty. W związku z. tym terminy ziołolecznictwo i fitoterapia używa się jako pojęcia synonimowe.
Medycyna konwencjonalna (oficjalna) nauka o zdrowiu, chorobie oraz zapobieganiu i leczeniu chorób, opiera się na naukowo udokumentowanych podstawach. Sprawdza swoje działania i skuteczność leczniczą w badaniach przedklinicznych ( in vitro i na zwierzętach) i w badaniach klinicznych przeprowadzonych zgodnie z zasadami GCP (Good Clinical Practice).
Lecznictwo____ludowe, medycyna__ludowa lecznictwo stosowane od
najdawniejszych czasów przez ludy pierwotne i warstwy ludów cywilizowanych o niższym poziomie wiedzy medycznej. Podstawowe znaczenie w lecznictwie ludowym mają 1/ obserwacje wyników stosowania ziół, minerałów, surowców pochodzenia zwierzęcego, przekazywane z pokolenia na pokolenie; pozytywne skutki stosowania nieklórych leków ludowych potwierdza medycyna współczesna; 21 wiara w skuteczność oddziaływania magicznego (zabobony, zaklinanie „złych duchów”, „zamawianie” chorób, okadzanie).
Medycyna niekonwencjonalna zalicza się do niej radieslezję, homeopatię, medycynę chińską, medycynę tybetańską, nie wypracowała dotychczas odpowiednio wiarygodnych metod oceny zarówno przedklinicznej jak i klinicznej.
Ziele (lierl)il) nadziemna część rośliny składająca się z łodygi, liści i kwiatów. Surowicę zbiera się zazwyczaj w pełni kwitnienia rośliny.
Rośliny ziehlC o pędach delikatnych, niezdrewninlych bądź słabo zdrewniałych jednoroczne (anyż, kolendra, rumianek), dwuletnie (marchew, kminek), wieloletnie, (byliily-krwawnilt, mięta, piołun, oman wielki)
ZdOUt-postać leku roślinnego złożona z jednego lub wielu surowców roślinnych (mieszanki ziołowe) przeznaczona do użycia w celach leczniczych głównie w postaci naparu i odwaru.
Substancja biologicznie czynna, substancja lecznicza farmakologicznie czynny związek chemiczny o określonej budowie, wyodrębniony z surowca pochodzenia naturalnego lub otrzymany syntetycznie.
Musi podlegać wymaganiom farmakopealnym lub normom aby mógł być stosowany do sporządzania postaci leków formy leku nadającej się do podania choremu.
Pomimo szeroko zakrojonych badań fizjologów, biochemików i botaników rola substancji biologicznie czynnych w funkcjonowaniu roślin nie jest w pełni poznana i jednoznacznie określona.
I* a rniakopca zbiór norm określających skład i wymagania dotyczące jakości surowców farmaceutycznych, środków leczniczych i postaci leków oraz och metody badań
Farmakopea narodowa-obowiąztijąca na terenie jednego kraju, farmakopea europejska, dó najbardziej znanych należą (BP), <Y)eitcfws
fpfuimuuoffM^Eurojicti (Pil. Eur), <Pfiartruicopcti ojifiis ’OS(USP)
Podział surowców zielarskich
Roślinami zielarskimi określa się te, które dostarczają surowców roślinnych: używek, barwników, leczniczych przypraw określa się je jako rośliny lecznicze i specjalne (tytoń, chmiel).
Rośliny lecznicze podane w jakiejkolwiek postaci człowiekowi łub zwierzęciu wywierają uchwytne działanie fizjologiczne poprawiające jego kondycję.
Rośliny przyprawowe dostarczają surowca do przygotowania przypraw.
Przyprawy są to naturalne produkty roślinne lub ich mieszanki używane do poprawiania smaku i aromatyzowania potraw. Skład chemiczny wielu przypraw sprawia, że mogą one spełniać funkcję leczniczą, aromatyzującą, konserwującą, i przeciwut len i a j ącą.
Według ustawodawstwa polskiego produkty roślinne dzielimy na:
♦ środki farmaceutyczne (podlegające przepisom ustawy o środkach farmaceutycznych),
♦ żywność i przyprawy' (podlegające przepisom higienicznym)
♦ kosmetyki (kontrolowane zgodnie z przepisami higienicznymi i oceniane, dermatologicznie); pojedynczych związków ustalonych chemicznie.