0000041

84 Leki przeciwdepresyjne i leczenie stanów depresyjnych

Ogólne zasady leczenia depresji

W depresjach endogennych podstawowym sposobem terapii jest stosowanie leków przeciwdepresyjnych, w depresjach psychogennych (nerwicowych) — główne znaczenie przypada psychoterapii, leki zaś odgrywają pomocniczą rolę, w depresjach objawowych leczenie polega na usuwaniu przyczyny, która spowodowała depresję, niekiedy jednak zachodzi potrzeba stosowania leków przeciwdepresyjnych.

Wybór metody i miejsce leczenia depresji bardzo często decyduje o wyniku terapii. W tabelach 4.8 i 4.9 podano podstawowe zasady podejmowania decyzji w tej sprawie.

Tabela 4.8. Ogólne zasady postępowania leczniczego w depresjach

•    Określić miejsce leczenia

—    ambulatorium?

—    szpital?

•    Oszacować:

—    ryzyko samobójstwa

—    ryzyko związane z planowanym leczeniem (stan somatyczny, prawdopodobieństwo powikłań)

—    opiekę i pomoc osób bliskich, na których może liczyć pacjent

•    Dążyć do wyeliminowania czynników depresjogennych:

—    leki wywołujące depresję

—    choroby somatyczne, w przebiegu których występuje depresja

•    Wybrać właściwy lek przeciwdepresyjny

•    Stosować lek we właściwej dawce

•    Stosować lek dostatecznie długo

•    Nie udostępniać pacjentowi dużej ilości leków przeciwdepresyjnych (dawka toksyczna większości TLPD jest 3-5 razy większa od maksymalnej terapeutycznej)

Tabela 4.9. Postępowanie przy wyborze leku przeciw jpresyjnego w terapii depresji

Określenie przyczyny depresji (o ile jest to możliwe). Określenie nasilenia depresji i rodzaju zespołu depresyjnego, a w szczególności:

—    „głębokości” depresji i stopnia nasilenia zaburzeń myślenia typu depresyjnego

—    nasilenia lęku i niepokoju ruchowego

—    nasilenia zahamowania psychicznego i ruchowego

—    ryzyka samobójstwa

—    obecności objawów atypowych, zwłaszcza natręctw i objawów zespołu paranoidalnego.

Zastosowanie leku, który dał dobry wynik leczniczy w przeszłości.

Ustalenie, czy istnieją przeciwwskazania do stosowania zamierzonego leku w związku z obserwowanymi poprzednio powikłaniami w czasie jego stosowania. Ustalenie, jakie inne leki i z jakich przyczyn chory przyjmuje (niektóre są przeciwwskazane do łącznego stosowania z określonymi lekami psychotropowymi, inne zaś mogą znosić lub osłabiać działanie przeciw-depresyjne zamierzonego leczenia).

Ze względu na genetycznie uwarunkowany metabolizm leków przeciwdepresyjnych (w tym TLPD) celowe jest zebranie wywiadu farmakogenetycznego: dość często obserwuje się skuteczne działanie przeciw-depresyjne tego samego leku u bliskich krewnych.

U chorych nie leczonych dotychczas lekami przeciw-depresyjnymi stosowanie przede wszystkim podstawowych TLPD o szerokim profilu klinicznym, takich jak amitryptyłina, imipramina, kłomipramina (w zależności od obrazu klinicznego zespołu).

Stosowanie leków o węższym zakresie działania wówczas, gdy zawiodły podstawowe.