502
Do otrzymywania alifatycznych izocyjanianów służy reakcja liaiogcnoalka-nów z cyjanianem sodu albo reakcja amin z fosgenem. Aromatyczne izocyjanb-ny można otrzymywać tylko z amin i fosgenu.
RX + NaON-O —** R-N-OO + NaX cyjanian sodu izocyjanian alkilu ogólny zapis syntezy alifatycznych izocyjanianów z cyjanianu sodu
RNHj + COC1, -1*3- RNH-C^ -HCI. r-noo
N-chkwokarbo-
nyloamina
ogólny zapis syntezy alifatycznych i aromatycznych izocyjanianów z amin i fosgenu
Jedna z metod syntezy pochodnych mocznika polega na reakcji izocyjanianów z aminami:
O
IJ
RNH-C-NRj
R-NOO + RjNH R - alkil, aryl
ogólny zapis syntezy trójpodstawionych pochodnych mocznika z izocyjanianu i amin drugorzędowych
Liczne pochodne kwasu karbaminowego i mocznika mają interesujące własności biologiczne i znajdują praktyczne zastosowania. Oto kilka przykładów:
barbituranowe środki nasenne
O
N-metylokarbaminian 1-nafty lu środek owadobójczy
C NH"C“N(CH3>2
O
N,N-dimetylo-N'-(p-chlorofeoylo)mocznik środek chwastobójczy
Syntezy amidów przez nukleofllowe podstawienie przy acylowym atomie węgla
Najbardziej ogólne metody syntezy amidów polegają na reakcjach acylowa-nia amoniaku lub amin pierwszo- i drugorzędowych za pomocą chlorków, bezwodników i estrów kwasów karboksylowych. Chlorki i bezwodniki reagują znacznie szybciej niż estry. W syntezie z chlorków kwasowych stosuje się trzeciorzędowe aminy do wiązania wydzielającego się chlorowodoru. Przykłady syntez są w rozdz. 14.10. i 16.3.
Amidy można otrzymywać również w reakcjach kwasów karboksylowych z aminami, ale sposób ten wymaga dłuższego ogrzewania w temperaturach powyżej 100°C i dlatego może być stosowany tylko do syntezy najprostszych amidów, tolerujących ostre warunki reakcji. Po zmieszaniu substratów powstaje najpierw sól amoniowa, ulegająca podczas ogrzewania rozkładowi z wydziele-