Obraz 9 (8)

Tabela 71

Zakresy temperatur wrzenia frakaji benzynowych szczególni# przydatnych do otrzymywania określonych węglowodorów aromatycznych

Zakres temperatur wrzenia frakcji benzynowych (°C)	Cel produkajl
60-85	benzen
60-105	benzen ♦ toluen
60-140	benzen ♦ toluen ♦ ksyleny
105-140	ksyleny
60-180	reformat o LO ok. 80
85-180	reformat o LO ok. 95

Najkorzystniejszym substratem w przypadku produkcji indywidualnych węglowodorów aromatycznych jest benzyna o dużej zawartości oykloalkanów i zawierająca węglowodory o 6-8 atomach węgla w cząsteczce. Najważniejsze reakcje zachodzące podczas aromatyzacji benzyny polegają na odwodornleniu oykloalkanów i dehydrocyklizaoji alkanów.

Produktami procesu reformowania frakcji benzynowych są reformaty zawierające 30-60% węglowodorów aromatycznych; Wydzielenie węglowodorów aromatycznych z reformata przez rektyfikację nie jest możliwo ze względu na tworzenie się ‘ mieszanin azeotropowyoh z alkanami. Frakcję węglowodorów aromatycznych wydziela się z reformata najczęściej metodą selektywnej ekstrakcji. Ekstrahentami mogą byći glikol di-, tri- i tatr aa ty lenowy oraz ich mieszaniny, N-metyloplrolldog, aulfolan, dimetylo-sulfotienek, N-metyloformamid, N-formylomorfollna. W najbardziej rozpowszechnionej technologii (proces Udox) stosuje się 90-procentowy>. wodny roztwór glikolu dietyłonowego.

Schemat ideowy ekstrakcyjnego wydzielania węglowodorów aromatycznych z reformatu przedstawiono na rya. 128. Reformat ogrzany do temp. 130--150°C, pod ciśnieniem 0,5-0,7 MPa, podaje się do dolnej części kolumny ekstrakcyjnej, natomiast ekstrahent, który ma większą gęstość, podaje się od góry. Obie ciecze stykają się w grawitacyjnym przeclwpfądzie. Produktami procesu ekstrakcji są:

-    ekstrakt (roztwór węglowodorów aromatycznych w glikolu dietyłanowym), do którego przechodzi ponad 95% związków aromatycznych,

-    rafinat będąoy odaromatyzowanym reformatem, zawierający ponad 951 parafin 1 naftenów, o bardzo niskiej.liczbie oktanowej. .. ••

Ekstrakt poddaje się destylacji uzyskująo jako destylat mieszaninę związków aromatycznych, a glikol diety łanowy (o temp. wrz. 245 C) etanowi pozostałość podestylacyjną 1 po oczyszczeniu*zawracany jest do procesu. Mieszaninę związków aromatycznych rozdziela się przez destylację. Po oddzieleniu benzenu 1 toluenu uzyskuje się tzw. ksylen techniczny

128. Schemat ideowy wyodrębniania węglowodorów aromatycznych z reformatu

składający się głównie z węglowodorów aromatycznych c_a (ksyleny I etylo-benzen) oraz niewielkiej ilości węglowodorów aromatycznych c_t l Stosunek ilościowy produktów (benzenu, toluenu i ksylenów) nis odpowiada zapotrzebowaniu przemysłu na poszczególne węglowodory. Benzen tworzący się ‘w najmniejszej ilości zużywany jest przez przemysł chemiczny w ilościach największych. Polepszenie tego stosunku następuje dzięki procesowi hydrodealkilowania, który umożliwia przekształcenie tolueeu i

417