11106 img023

190 Prawa człowieka

udałoby się uzyskać powszechną aprobatę dla takiej listy priorytetów, niemniej natychmiast stanęlibyśmy w obliczu problemu praktycznego. Jak doprowadzić do politycznej i ekonomicznej ugody pomiędzy rządami poszczególnych społeczności, aby możliwe się stało rzetelne i powszechne potraktowanie tych praw?

Prawa człowieka jako prawa moralne

Praca Alana Gewirtha Humań Rights: Essays on Justification and Application (Prawa człowieka: rozważania nad ich uzasadnieniem i stosowaniem) przedstawia najbardziej chyba konsekwentną próbę zmierzenia się z obu problemami: filozoficznym i praktycznym. Dla Gewirtha prawa człowieka są prawami moralnymi i można wykazać ich konieczność jako takich. To właśnie moralna konieczność przemawia za tym, że ludziom przysługują określone prawa mocą samego faktu ich przynależenia do wielkiej moralnej wspólnoty, którą jest ludzkość. Prawa te wiążą się z pewnymi konkretnymi dobrami, jak pożywienie czy mieszkanie, oraz dobrami abstrakcyjnymi, jak wolność sumienia. Jako konieczne, prawa te nie mogą być uzależnione od jakichkolwiek czynników, takich na przykład jak rasa czy narodowość. Owe konieczne prawa moralne należałoby jednak odróżnić od praw turystycznych, kulturalnych czy intelektualnych”. To rozróżnienie byłoby pomocne przy rozstrzyganiu problemów takich, jak na przykład relacja między prawem do życia a prawem do pracy. Zasadnicza teza Gewirtha brzmi następująco: „Ostatecznym celem praw jest zapewnienie każdej ludzkiej osobie pewnego nienaruszalnego statusu moralnego” (s. 5).

Status taki z konieczności przysługiwałby także owym nieszczęsnym, bezdomnym dzieciom z Rio, o których mowa była na początku rozdziału. Być może za sprawą idei praw człowieka stanie się tak w przyszłości.

Problemy do dyskusji

I. Czy wierzycie w prawa naturalne i prawa człowieka? Jak to uargumentujecie?

2.    Które z praw człowieka są waszym zdaniem najważniejsze?

3.    Jak jeszcze można by zastosować formalną zasadę równości? Podajcie przykłady.

4.    Podajcie przykłady sytuacji, w których zasada wolności stanąć może w konflikcie z zasadą równości.

5.    Czy dążenie do doskonałości jest ważniejsze od dążenia do równości?

6.    Czy wszyscy ludzie reprezentują sobą pewną niezbywalną wartość?