Pomieszczenie, w którym odbywa się leżakowanie, nazywa się leżakownią. Wino przekazane z fermentowni do leżakowni najczęściej jest filtrowane. Temperatura leżakowni waha się w granicach od 5 do 18°C, przy czym dla win wytrawnych, pólwytrawnych i pólslodkich jest wymagana nieco niższa temperatura, rzędu 5 -s- 15°C.
Młode wino nie ma wykształconego bukietu (aromatu) i charakteryzuje się niepełną lub niestabilną klarownością. Proces dojrzewania zachodzi podczas leżakowania win i trwa od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od typu wina.
W wyniku dojrzewania:
€* tworzy się bukiet wina;
© zachodzi samoczynne klarowanie się wina;
•w wino nabiera korzystnych cech organoleptycznych.
Bukiet wina jest to złożony zapach, charakterystyczny dla poszczególnych gatunków wina. Na bukiet składają się:
— aromat, pochodzący z użytych owoców, określany jako bukiet pierwotny,
— bukiet fermentacyjny, wytworzony w wyniku działania drożdży podczas fermentacji,
— bukiet leżakowy, wytworzony podczas leżakowania.
Bukiet wina tworzą substancje aromatyczne, takie jak alkohole, acetale, ketony, estry, aldehydy i inne związki.
Do zabiegów pielęgnacyjnych podczas leżakowania wina zalicza się:
— utrzymanie odpowiedniej temperatury leżakowania,
— dopełnianie zbiorników', w celu ograniczenia kontaktu wina z powietrzem,
— utrzymanie odpowiedniej zawartości S02 (np. do 40 mg/dm3),
: — okresowe ściąganie wina znad osadu.
Stabilizacja wina. Wino w okresie leżakowania nabiera pewnych cech stabilności, nie jest jednak ona pełna. Nieodpowiednie warunki leżakowania mogą powodować niekorzystne zmiany mikrobiologiczne, chemiczne lub mętnienie wina. Stabilizacja wina polega na:
— filtracji,
—> klarowaniu, przy użyciu środków' klarujących (r ‘ ‘ lit),
— pasteryzacji (stabilizacja mikrobiologiczna), ; _ ,
— stabilizacji termicznej (ogrzewanie, schładzanie).
Nie wszystkie partie wina muszą podlegać powyższym zabiegom, jednak klarowaniu i filtracji poddaje się praktycznie wszystkie leżakowane wina.
Kupaż wina jest to mieszanie różnych win o wzajemnie uzupełniających się cechach, w celu poprawy cech organoleptycznych wina, głównie smaku i zapachu, uzyskanego w wyniku zmieszania. Kupażowanie win umożliwia także dostosowanie się producenta do obowiązujących przepisów i norm, dotyczących zawartości alkoholu, kwasowości itp. Kupażowanie win powinno być przeprowadzone co najmniej kilka tygodni przed planowanym rozlewem.
Rozlew win do butelek. Wino przeznaczone do rozlewu poddaje się pasteryzacji przepływowej (nie w butelkach) w temp. 90h-95°C oraz końcowej filtracji.
Stosowane są trzy podstawowe metody rozlewu win:
— rozlew na gorąco (temp. 45+55°C),
•— rozlew na zimno, zwykle w warunkach sterylnych,
— rozlew kombinowany (gorąco-zimny).
Wino rozlewa się do wymytych, czystych butelek, na specjalnych, zmechanizowanych lub zautomatyzowanych liniach rozlewniczych. Butelki są napełniane, zamykane (korki, kapsle) i etykietowane. Do rozlewu win gazowanych stosuje się rozlewaczki ciśnieniowe. Gotowy produkt magazynuje się w temp. 5 + 15°C, w warunkach ograniczonego dostępu światła.
Wady i choroby win. Jako wady wina traktuje się: niewłaściwy skład chemiczny;
i s nieodpowiedni smak, zapach lub wygląd (np. zmętnienie).
Choroby wina są wywołane rozwojem niepożądanych drobnoustrojów, mogących powodować zaoctowanie, odkwaszenie, śluzowacenie, tworzenie „kożucha”, posmak „mysi” itp. Wina z wadami i z chorobami nie mogą być kierowane do obrotu handlowego.
Miody pitne stanowią wydzieloną grupę win. Ich technologia jest zbliżona do technologii win owocowych. Różnice wynikają ze stosowania miodu pszczelego, jako surowca, i sposobu jego przygotowania. W zależności od stosunku miodu do wody (albo soku owocowego) rozróżnia się następujące miody pitne: 15 półtorak (11 patoki — płynnego miodu na V21 wody);
• dwójniak (11 patoki na 11 wody);
• trójniak (11 patoki na 2 1 wody);
• czwórniak (11 patoki na 4 1 wody).
Do win specjalnych zalicza się:
• wina maderyzowane (ogrzewane podczas leżakowania);
wina szeryzowane (wytwarzanie błonki drożdżowej na powierzchni wina podczas leżakowania, co nadaje mu charakterystyczny smak).
Praca przy produkcji win, podobnie jak i innych napojów winopochodnych i winopodobnych, stwarza warunki do uzależnienia się pracowników od alkoholu (choroba alkoholowa, alkoholizm). Jest to szczególnie niebezpieczne w wypadku uczniów (praktykantów) i młodych pracowników, ponieważ w młodym wieku uzależnienie od alkoholu może nastąpić bardzo szybko. Pracowników przy produkcji wina obowiązuje bezwzględna abstynencja.
Drożdże piekarskie (piekarnicze) są to drożdże należące do gatunku Sac-charomyces cerevisiae, zwykle mieszanka kilku ras, hodowane głównie na produkcie ubocznym przemysłu cukrowniczego — melasie.