11650 Obraz
4

252 Witold Bobiński

warstwy wizualnej, jak i dźwiękowej. Jedną z takich scen jest „l pod bombami na polu kapusty - jest wrzesień 1939 roku, bo wędruje do Zegrza, gdzie ma się stawić w szkole podchorąźychi kroczącym dziarsko po polu kapustyjanem Piszczykiem pojawią nisko sunące bombowce, bohater macha do nich przyjaźnie, ty sem zrzucone z samolotów bomby wybuchają na kapuścianych Piszczyk w panice stara się umknąć przed bombardowaniem, w kółko (zdjęcia przyśpieszone), pada, podnosi się, w końcu, odr/,U siłą wybuchu, ląduje w zaroślach i uchodzi z życiem.

3.    Kabaret, reż. Bob Fosse, USA 1972

Wprowadzenie: Niemcy, początek lat 30. XX wieku, słoneczne po dnie. Bohaterowie (młody Anglik przebywający w Niemczech I bo niemiecki arystokrata) podczas samochodowej przejażdżki zatrz się w gospodzie w sennym miasteczku. Scena: atmosfera pikniku, drewnianych stołach kufle piwa, toczą się leniwe rozmowy. Nagle mowę bohaterów przerywa młody, męski głos. Jasnowłosy młodzi# o nieco anielskiej twarzy intonuje przy dźwiękach akordeonu pł Jutro należy do mnie. Ubrany jest w jasnobrązowy mundur ze swąit na ramieniu. Dzieci spoglądają na niego z zaciekawieniem, J pani kołysze głową do rytmu. Coraz więcej twarzy podnosi się, c więcej oczu patrzy z zainteresowaniem. Pieśń podchwytują dwaj I młodzieńcy, stają na baczność. Po chwili podrywają się kolejni słuc cze, już nie tylko młodzi, i dołączają się do śpiewu. Niektórzy z n mają na sobie brunatne mundury. Patetyczna pieśń potężnieje, gr# orkiestra, w uniesieniu podrywają się i śpiewają już wszyscy op * jednego starszego mężczyzny. Intonujący pieśń chłopiec podnosi rf w hitlerowskim pozdrowieniu. Bohaterowie, jakby czując, że nie nal do złączonej pieśnią zbiorowości, odjeżdżają z miasteczka.

4.    Ziemia obiecana, reż. Andrzej Wajda, Polska 1974

Sekwencja początkowa: film rozpoczyna się ujęciami przedmieść bo> dzi (koniec XIX wieku); wczesny poranek, z nędznych chat wychodłg gromady ludzi i kierują się ku widniejącym w oddali, dymiącym korni* nom. Dochodzi od nich stłumiony ryk fabrycznych syren. Po bocznicy kolejowej przetacza się pociąg towarowy, poranne mgły mieszają alę) z dymem parowozu, przez który prześwitują promienie porannego słońca. Tłumi je jednak ciemny dym buchający ze sterczących w niebo kominów. Na ekranie pojawia się surowa twarz starszego mężczyzny, który klęczy i wypowiada po niemiecku modlitwę Ojcze nasz. Kamera

ukazuje bogate wnętrze pokoju, służący czeka już ze śniadaniem. Powracają krótkie ujęcia dymiących kominów. Cięcie przenosi akcję do innego, bogato wystrojonego pomieszczenia, gdzie poranną modlitwę wyśpiewuje trzech starszych Żydów. Do fabryk wlewa się tłum robotników. Po skończonej modlitwie jeden z Żydów rozdziela pozostałym drobne sumy, żartując, że nie wszyscy modlili się jak trzeba („Tyś chciał oszukać mnie? I Pana Boga?”). Sekwencja kończy się widokiem pustych przedmieść, zalanych potokiem porannego, złotego słońca. Całemu fragmentowi towarzyszy niepokojąca, rytmiczna muzyka naśladująca metaliczny odgłos maszyn.

5. Czas Apokalipsy, reż. Francis Ford Coppola, USA 1979 (Na płytach DVD dostępna jest dłuższa wersja reżyserska o tytule Czas Apokalipsy. Powrót z roku 2001)

Wprowadzenie: Wietnam, lata 60. XX wieku. Trwa wojna, w której Stany Zjednoczone wspierające Wietnam Południowy walczą z siłami Wietnamu Północnego, popieranego przez Związek Radziecki i Chiny. Sekwencja: eskadra helikopterów amerykańskiej kawalerii powietrznej wyrusza, by rozprawić się z wioską wietnamską, w której przebywają partyzanci Północy. O świcie, na tle różowiejącego nieba helikoptery podrywają się do lotu. Zbliżając się do wioski, leżącej na brzegu morza, dowodzący wyprawą podpułkownik Kilgore nakazuje włączyć muzykę. Z głośników buchają dźwięki muzyki Wagnera (Cwał Walkirii) z dramatu muzycznego Pierścień Nibelunga), przy których eskadra przystępuje do masakry wioski. Partyzanci odgryzają się z broni maszynowej i moździerzy, trafiają dwa helikoptery, inny śmigłowiec wybucha rozerwany granatem podłożonym przez młodą Wietnamkę w samobójczym ataku. Wioska dogorywa, reszty zniszczenia dokonują napalmem amerykańskie bombowce. W trakcie bitwy porucznik Kilgore podziwia fale i nakazuje osłupiałym żołnierzom surfować. „Uwielbiam zapach napalmu o poranku” - oświadcza.

6. Misja, reż. Roland Joffe, Wielka Brytania 1986

Wprowadzenie: Ameryka Południowa, obszar dzisiejszego Paragwaju, rok 1750. Jezuita, ojciec Gabriel, wraz z innymi braćmi (m.in. nawróconym łowcą niewolników i mordercą Rodrigo Mendozą) prowadzi misję dla Indian Guarani, chrystianizuje, uczy gry na instrumentach, życia we wspólnocie. Misja kwitnie, jezuici cieszą się wdzięcznością, przywiązaniem i oddaniem Indian. Tymczasem w Europie zapada polityczna decyzja o oddaniu misji jezuickich osadnikom z Portugalii