14163 Image230

Rys. 1 Schemat ideowy

Pomysł na zbudowanie tego urządzenia podsunął mi na jesieni 2004 mój wujek, który pali w piecu praktycznie cały rok. Zimą ogrzewa dom, natomiast latem grzeje jedynie wodę w bojlerze. Potrzebny był mu sygnalizator, który dźwiękowo będzie ostrzegał o nadmiernym wzroście temperatury (niebezpieczeństwo zagotowania wody) oraz o jej spodku (zapobieganie wygaśnięciu ognia). Taką właśnie rolę pełni Pikadełko.

Opis układu

Układ składa się z dwóch podobnych torów -jeden odpowiada za sygnalizowanie zbyt wysokiej temperatury, drugi - zbyt niskiej. Układ IC2A pełni rolę komparatora porównującego napięcie na dzielniku rezystancyjnym (Rl, K.4+R8) z napięciem na czujniku - diodzie krzemowej spolaryzowanej w kierunku przewodzenia. Jeśli temperatura przekroczy ustalony próg, na wyjściu wzmacniacza operacyjnego pojawi się dodatnie napięcie zasilające. Spowoduje to pojawienie się na wyjściu Q przerzutnika (IC3A) stanu wysokiego, co w efekcie uruchomi generator przerywanego sygnału dźwiękowego (IC1D). Gdy podczas alarmu użytkownik naciśnie przycisk SI, przerzutnik zostanie wyzerowany. Umożliwia to wyłączenie alarmu w sytuacji, gdy palacz zażegnał niebezpieczeństwo zagotowania się wody, a ta (ze względu na swoją bezwładność cieplną) wciąż pozostaje gorąca.

Przejdźmy teraz do drugiego toru. Mamy tutaj analogiczny układ komparatora <JC2B), przy czym 2byt niska temperatura sygnalizowana jest stanem niskim. Przerzutnik IC3B zapamiętuje zezwolenie na uruchomienie alarmu (co nie jest jednoznaczne z jego uruchomieniem) Zezwolenie (stan niski na wyjściu Q\) wpisywane jest do przerzutnika tylko podczas wzrastania temperatury, a dokładniej w' momencie przekroczenia progu (czyli zmianie stanu logicznego wejścia 11 IC3B z niskiego na wysoki). Teraz, gdy temperatura opadnie poniżej progu tczyli pin 7 IC2B będzie w stanie niskim), bramka IC4A uruchomi generator przerywanego sygnału dźwiękowego. Oczywiście jeśli chcemy wyłączyć alarm, należy nacisnąć przycisk SI. Bramka IC4D odpowiada za to, że przerzutnik zostanie wyzerowany pod warunkiem że nie zachodzi w tym momencie stan „gorącego” alarmu. Dzięki takiemu połączeniu przycisk SI nie zablokuje nam „chłodnego” alarmu w sytuacji, gdy akurat wyłączamy alarm „gorący”

Elementy generatorów dźwiękowych zostały tak dobrane, aby „gorący" alarm sygnalizowany był częstymi piknięciami, natomiast „chłodny” - rzadkimi piknięciami. Całość zasilana jest napięciem 12V poprzez stabilizator 1C5.

Elektronika dla Wszystkich Październik 2005 61