Rysunek 3.3
Schematyczny przekroi przez oskórek po-wterzetwowy (wg Chapmana. 1969): 1 - te-ktokuteuta .cement". 2 - wosk. 3 - wosk twardy (poMende). k - kutikulina. 5 - włókna woskowe. 6 - kanał woskowy. 7 - kanał porowaty. 8 - włókno kanału porowatego. 9 - ostorsk (profcutikufa)
szarańczy znajduje się 31.836 chilynj , białek w stosunku do suchej masy. po^,., udział wody stanowi przeciętnie 3or: c' pierwotnej.
Oskórck powierzchniowy jest po/h2-, ehityny i przypuszczalnie jest produktem j, * nia gruczołów skóry. Jego grubość nic [*m, cza czterech mikronów, a nierzadko jest * a sza od jednego mikrona. Głównym zwi^.
chemicznym tworzącym epikulikulęjestkuiu 1 Mggti) lina chroniąca ciało owada przed mliet
I r* J 7 wodą i wchodząca w skład najbardziej m-.
trznej części oskórka powierzchnio!*. Oprócz kutikuliny wyróżnia się jeszcze ^ podwarstwy utworzone kolejno z polifcn, wosku i tektokutikuli (rys. 3.3). W ror»„. osobniczym owada kutikulina pojawia się^ pierwsza podwarstwa kutikuli.
Jest zrozumiałe, że w czasie wzrostu0114 w stadium larwalnym twardy oskórck staje* za ciasny i musi nastąpić jego wymiana 1. miana oskórka następuje w procesie tiraesa (dorosłe owady uskrzydlone nie linieją!),a** zrzucenia starego oskórka. Taki zrzucony osb rek. składający się z oskórka zewnętm.. i powierzchniowego, nazywamy wylinką tczns wiumi. Odbywa się to w sposób następujący: znajdujące się w naskórku gruczoły linie:., itzw gruczoły Wcrsona) pod wpływem bodźców hormonalnych wytwarzają przed kazb: htucnietn płynną wydzielinę gromadzącą się między nowym oskórkicm powierzchowni i odstającym starym oskórkicm wewnętrznym, przy czym ten ostatni ulega rozpuszczeni ip wbłonackdyztalna.oddzielająca stary oskórck od nowego (rys. 3.4). Po zakotics-nra »ywartami nowego oskórka i całkowitym rozpuszczeniu starego oskórka wewnęn-negp pod wpływem parcia wytworzonego w ciele owada przez krew i skurcze mięśni. p;U reguły na {nheiiwej stronie i resztka starego oskórka. Pr/.cz powstałą szczelinę wysuw • ii w nowym -kotku, w tym czasie bardzo miękkim i niewybarwionym(rys.3.5' Proces .r.enu pnwtaru się w ciągu rozwoju owada zwykle kilkakrotnie, przy czy* a ciot) tych ptau. ■» liczba linień jest stała, u innych może się zmieniać w zależności •<*.«>•» lab warunków środowiskowych. Owady dobrze znoszące głód. dla któryer aWy.icpcantu tw zx byt trudne, linieją nawet kilkunastokrotnie, nie osiągając przceb . łłtutr-.n. ::r,xmemjest odrzucenie okrywy poczwarkowcj lub ostatniej skórki I* w-z -«•* mcpein.mprzcobu/cniu (rys. 3.5 i 3.6). Równocześnie z linieniemk* ner/.' «r.», .idału-zt/y uę kuukula w części przewodu pokarmowego tjelito przed-«i yite / układu lakkthmMgo i innych narządów mających chitynową wyściółkę Wytwwana skóry tą.
I- Wyj i meroehi/tTtt wytworzone / fałdów skóry w formie rogów (np, u same*
Rysunek 3.4
Proces linienia (wg Chapmana, 1969): A - skóra przed linieniem, B - początek procesu oddzielania oskórka. C - powstanie warstwy kutikuliny |ako zaczątka oskórka powierzchniowego nowego oskórka D - rozpuszczenie starego oskórka wewnętrznego i utworzenie błony ekdyzialne), E - resorpcta płynów linienia i oddzielenie starego oskórka zewnętrznego od warstwy nowej skóry: 1 - osskórek powierzchniowy, 2 - oskórek zewnętrzny. 3 - oskórek wewnętrzny, 4 - gruczoły skórne. 5 - oenocyty. 6 naskórek, 7 - przestrzeń podoskórkowa, 8 - wydzielina gruczołów Versona. 9 - kutikulina. 10 - proku-tikula, 11 - stary oskórek zewnętrzny
kostrzenia. rohatyńca). grzebieni (np. na bokach przedplecza wielu kółkowatych, mm u borodzieja próchnika. dyląża garbarza).
2. Włosy ruchome, na ogól jednokomórkowe wyrostki skóry wytwarzane prze/ ko morki trichogeniczne naskórka (rys. 3.7). Komórki te w miary- wzrostu wypuszczają poprzez oskórek wewnętrzny kanalik, który pokryty zostaje warstwą oskórka zewnętrznego, tzw. kołpaczkicm. Oskórek włoska łączy się u podstawy z oskórkicm skóry cienką błoną stawową, co zapewnia ruchliwość włosa. Plazma komórki ulega atrolii i włos sijje się mar