96
Część I. Podstawy zarządzania strategicznego
jest powierzchowna, podczas gdy wiadomo, że źródłem konkurencyjności są systemy zasobów i umiejętności, które nie dają się łatwo odwzorować (zob. punkt 3.3.1 i rozdział 8), to uznajemy, że dany zbiór projektów rozwojowych nie ma odpowiednich podstaw. Przyjmujemy, że jeżeli w danym przedsiębiorstwie źródła konkurencyjności postrzegane są jako zestaw czynników „bezpośrednich”, to kryterium wiedzy nie jest spełnione. Natomiast jeżeli wiedza menedżerów sięga do czynników „bazowych” lub/i „systemowych” (o czym dalej) oraz ich elementów, to uznajemy, że warunek ten jest spełniony.
O istnieniu zarządzania strategicznego świadczy też zakres problematyki, której dotyczą przedsięwzięcia rozwojowe. Przyjmujemy, że pełne zarządzanie strategiczne (kompleksowe) ma miejsce wtedy, gdy opracowywane są systematycznie (okresowo) zbiory przedsięwzięć w zakresie strategii funkcjonalnych, strategii konkurencji (rynkowych i zasobowych) oraz strategii wzrostu (redukcji) organizacji, co odpowiada czterem poziomom zarządzania strategicznego: poziomowi zarządzania funkcjami, jednostek strategicznych, naczelnego kierownictwa organizacji oraz sieci. Jeżeli w danym przedsiębiorstwie opracowywane są tylko strategie marketingowe (bez marketingu strategicznego), to taki zakres działań nie zasługuje na miano zarządzania strategicznego. Zarządzanie strategiczne występuje wtedy, gdy obok strategii funkcjonalnych tworzone są także strategie konkurencji oraz projekty rozwojowe na poziomie całej organizacji. Pełne (kompleksowe) zarządzanie strategiczne występuje wtedy, gdy w danym przedsiębiorstwie tworzone są (metodą (1) lub/i (2) lub/i (3)) spójne zbiory wszystkich rodzajów strategii funkcjonalnych, rynkowe strategie konkurencji, zasobowe strategie konkurencji oraz strategie wzrostu (redukcji) i strategie sieciowe.
Następnym uniwersalnym kryterium zastosowania zarządzania strategicznego w danym przedsiębiorstwie jest wdrożenie, kontrola i weryfikacja strategii, opracowywanych systematycznie odpowiednią metodą. Aby zarządzanie strategiczne było pełne, nie wystarczy prowadzić analizy strategiczne oraz, na postawie pogłębionej wiedzy, opracowywać skoordynowane zbiory przedsięwzięć rozwojowych (konkurencyjnych, wzrostu, redukcji). Opracowywane strategie, w kolejnych etapach procesu zarządzania strategicznego, są następnie wdrażane w życie, po pewnym czasie obserwujemy efekty tego wdrożenia i stosownie do nich opracowujemy i wdrażamy korekty. Zakładamy, iż pełne wdrożenie strategii nie jest niezbędnym warunkiem istnienia zarządzania strategicznego. Taki warunek jest niezbędny dla koncepcji mechanistycznej, według której zarządzanie strategiczne stanowi sekwencyjny, uporządkowany proces tworzenia (głównie na podstawie sformalizowanych metod), wdrożenia, kontroli i weryfikacji strategii. Proces taki jest inicjowany i organizowany przez zarząd naczelny przedsiębiorstwa. Efektów tego procesu oczekujemy po pełnym wdrożeniu strategii do praktyki.
Rozwijająca się od początku lat dziewięćdziesiątych organiczna koncepcja zarządzania strategicznego zakłada, że strategia powstaje „od dołu” organizacji, w złożonej grze wielu grup i jednostek przedsiębiorstwa. Proces ten nie jest sekwencyjny czy uporządkowany, a obok metod sformalizowanych, na równych prawach stosowane są metody o charakterze analiz jakościowych. Strategia rozumiana jest tu jako określony sposób koordynowania głównych celów i działań przedsiębiorstwa w czasie i przestrzeni, umożliwiająca mu ciągłe dostosowywanie się do zmian zachodzących w otoczeniu (zob. punkt 1.6). Efektów tak rozumianego zarządzania strategicznego oczekujemy nie
2. Proces zaą
r Iko jako wyniku pełnego wdn aomia strategicznego, tj. proce W badaniu, czy zarządzań Jeż trzecie uniwersalne kry:e omieje zarządzanie strateg::, jeśli zarząd przedsiębiorstw rmdzanie strategiczne. Struk . właściwie systemu zarzaem j-izi (o odpowiednich kwal^
» iedzą o procedurach i metod nzrategicznej. System zarządza woemem zarządzania przec> ii • _ zewnątrz systemu zarządz: ue przywiązuje dostateczny w : me znaczenia tej próbienmi : .i zarządzania strategiczne g *
p
Scharakteryzuj cele strateg: z 1 Podaj definicje wizji rozwcj _
' Scharakteryzuj podstawowe - Przedstaw procedury zarząd cjom strategii i zarządzania > : Jakie są kryteria stwierdzają i z czego one wynikają?
I- rrszewska G., Romanowska M.. .4] 2: iebiowski T., Zarządzanie strategia hnson G., Scholes K., Explorin° C i Itabryła A., Zarządzanie strategie: ': szawa-Kraków 2000.
Sirategy, Process, Content, Context. :■ < Press, London 1998.
_ rbanowska-Sojkin E., Banaszek ? . Warszawa 2004.